Ինչպես է փողն ազդում սեքսի, ուղեղի եւ երջանկության վրա
Հարուստները գրեթե լաց չեն լինումԵրկար ժամանակ հավաստի է համարվել, այսպես կոչված, «Իստերլինի պարադոքսը», որում ասվում է՝ չնայած ամեն ինչին, հարուստները աղքատներից ավելի երջանիկ են, իսկ հարուստ երկրները, ընդհանուր առմամբ, ավելի երջանիկ են, քան աղքատները:
Վերջերս այդ պարադոքսը հերքվել է տնտեսագետ Ջասթին Վոլֆերսի կողմից: Ավելի ուշադիր վերլուծության պարագայում պարզվել է, որ հարուստ երկրներում մարդիկ, ընդհանուր առմամբ, ավելի երջանիկ են, այսինքն՝ այն հարցին, թե «Արդյոք ձեզ երջանիկ եք համարում», մարդկանց մեծ քանակություն դրական պատասխան է տալիս:
Սակայն երջանկության հասկացությունն առաձգական է: Սովորաբար այն երկու տեսակի են բաժանում. ընդհանուր պատկերացում, որ կյանքը վատ չի դասավորվել եւ ամենօրյա զգացողություններ (այստեղ հարցն այլ կերպ է դրվում՝ «Արդյոք երեկ ես ինձ երջանիկ եմ զգացել»): Ինչ վերաբերում է երջանկության երկրորդ տեսակին, փողը դրանում դեր է խաղում, բայց սահմանափակ:
Տնտեսագետ Դանիել Կանեմանն ապացուցել է, որ առօրյա հաճույքի մակարդակն աճում է այնքան, մինչեւ որ մարդու եկամուտը գերազանցում է 75 հազար դոլարը, իսկ հետո կայունանում է եւ մնում նույնը: Եթե սկսեք 100 հազար դոլար վաստակել, ավելի երջանիկ չեք դառնա:
Կիսվելն օգտակար է
Փողը կարող է մարդուն երջանիկ դարձնել, բայց դրա համար անհրաժեշտ է այն խելքով ծախսել: Նախ` արժե գնել ոչ թե իրեր, այլ նոր փորձ: Լավագույնն այն կլինի, եթե դա կապված լինի այլ մարդկանց հետ, օրինակ, կարելի է ընկերների հետ մեկնել Նոր Գվինեա: Երկրորդ` մարդիկ իրենց ավելի երջանիկ են զգում, երբ փողը ոչ թե իրենց վրա են ծախսում, այլ` ուրիշների, որովհետեւ դա ամրացնում է նրանց կապն այլ մարդկանց հետ: Հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ դա մեր մեջ դրված է ի ծնե. նույնիսկ երկու տարեկան երեխաներն ուրախանում են, երբ կարող են ընկերոջ հետ խաղալ իրենց խաղալիքով:
Երրորդ` գնումից հաճույքն ավելի մեծ կլինի, եթե դուք հազվադեպ եք ինչ-որ բան գնում: Օրինակ` շոկոլադը ձեզ ավելի համեղ կթվա, եթե շաբաթը մի հատ գնեք, ոչ թե օրական երեք հատ: Հաճույքն ուժեղանում է նաեւ սպասման շնորհիվ: Այնպես որ, ավելի լավ է` մի քանի ամիս փող կուտակել ֆոտոխցիկի համար, քան թե անմիջապես այն վարկով գնել: Որեւէ իրի տիրապետելը ձեզ անպայման երջանիկ չի դարձնի: Հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ բնակարան վարձակալող մարդիկ ավելի երջանիկ են, քան բնակարանատերերը: Եվ ավելի թանկ իրերը չեն մեծացնում ուրախությունը. պարզվում է, որ էժան մեքենա քշելը նույնքան հաճելի է, որքան` թանկարժեք:
Փողը փչացնում է տրամադրությունը
Փողի հետ կապված վեճերն ամուսնալուծությունների հիմնական պատճառն են հանդիսանում: Փողի հետ կապված խնդիրները վատացնում են փոխըմբռնումը, ուժեղացնում են դեպրեսիան եւ հուզական խանգարումների են հանգեցնում: Հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ փողի մասին նույնիսկ պարզ միտքը մարդկանց հակասոցիալական պահվածքի է դրդում: Մի փորձարկման շրջանակում ուսանողների կեսին թղթադրամների լուսանկարներ են ցուցադրել, մյուսներին` փողի հետ կապ չունեցող լուսանկարներ, իսկ հետո նրանց առաջարկել են միանման առաջադրանքներ կատարել: Օրինակ` երբ նրանց խնդրել են նկարագրել մարդու, որի հետ նրանք քիչ առաջ խոսել են, առաջին խմբի ուսանողները ավելի հաճախ բացասական գծեր են մատնանշել: Նրանք ավելի հաճախ են հրաժարվել օգնել կողքին նստած մարդուն եւ իրենք էլ օգնություն չեն խնդրել: Նրանք հիմնականում ջանացել են հնարավորինս հեռու նստել խմբից եւ գերադասել են առաջադրանքները մենակ կատարել: Բարոյական արժեքների հետ կապված հարցերի պատասխանելիս նրանք ավելի հաճախ են ընտրել այնպիսի պատասխաններ, որոնք ենթադրել են սոցիալական նորմերի խախտում՝ հանուն սեփական շահի:
Հետազոտողներն այդ ազդեցությունը բացատրում են նրանով, որ փողը մարդկանց մոտ «դու` ինձ, ես` քեզ» հարաբերությունների եւ մրցակցության հետ կապված ասոցիացիաներ է առաջացնում: Առաջին խմբից այդ նույն ուսանողներն այնպիսի հատկանիշներ են դրսեւորել, ինչպիսիք են ջանասիրությունը, աշխատասիրությունը, եւ մեծ բարդության առաջադրանքներ կատարելիս ավելի լավ արդյունք են ցույց տվել:
Ամեն դեպքում, փողը հրաշալի մոտիվատոր է:
Հարուստներն ավելի լավ սեռական հարաբերություններ են ունենում
Պարզվում է, որ բոլորովին չարժե ծիծաղել ծեր միլիարդատերերի հետ ամուսնացող երիտասարդ մոդելների վրա: Նրանք գուցե ամուսնությունից ոչ միայն փող, այլեւ հաճույք են ստանում: Էվոլյուցիոն կենսաբան Թոմաս Պոլետը վերլուծել է 5 հազար կնոջ սեռական կյանքը եւ այն եզրակացությանն է հանգել, որ ուղղակի կապ կա զուգընկերոջ եկամտի եւ այն սեռական բավարարվածության միջեւ, որ կինը ստանում է նրա հետ սեռական հարաբերությունից: Այլ խոսքով, կանայք անհամեմատ ավելի հաճախ են օրգազմ ապրում հարուստ տղամարդկանց հետ: Պոլետի կարծիքով, դա կապված է այն բանի հետ, որ կինը բնազդորեն ավելի լավ զուգընկեր է փնտրում ցեղի շարունակության համար, իսկ եկամտի մակարդակը հաջող արուի առանցքային ցուցանիշներից մեկն է:
Ինչ վերաբերում է տղամարդկանց, մեկ այլ հետազոտություն ցույց է տալիս, որ այն տղամարդիկ, որոնք սեքսով են զբաղվում շաբաթվա ընթացքում առնվազն չորս անգամ, ավելի շատ են վաստակում, քան նրանց պակաս հաջողակ գործընկերները: Հետազոտության հեղինակը համարում է, որ տղամարդու կյանքում բավարար քանակությամբ սեքսի առկայությունը բարձրացնում է նրա ինքնագնահատականը եւ ինքնավստահությունը, իսկ դա նրան ավելի արդյունավետ եւ ստեղծագործ աշխատակից է դարձնում: «Մարդիկ կարիք ունեն, որ սիրեն իրենց: Երբ դա չկա, նրանք իրենց միայնակ եւ տագնապած են զգում, իսկ դա ազդում է նրանց աշխատանքային կյանքի վրա», - ասում է նա:
Եվս մի հետաքրքիր հետազոտություն, որը նվիրված է մարդկանց` խնայելու հակմանը, պատկանում է տնտեսագետ Կիտ Չենին: Նա ենթադրում է, որ կան երկրներ, որոնց լեզուն իսկ կանխատրամադրում է փողը քիչ ծախսելու եւ կուտակելու: Նա լեզուները բաժանում է նրանց, որոնցում ներկան եւ ապառնի խստորեն տարանջատված են, եւ նրանց, որտեղ այդ երկու ժամանակը գործնականում անբաժան են: Այսպես, օրինակ, հինդիում եւ չինարենում ապառնի եւ ներկա ժամանակները քերականորեն այնքան էլ չեն տարբերվում, եւ այդ երկրներում խստորեն զարգացած է փող հետ գցելու մշակույթը: Իսկ այնպիսի երկրներում, ինչպիսիք են Հունաստանը, Մեծ Բրիտանիան եւ ԱՄՆ-ն ընդհակառակը, սիրում են անմիջապես ծախսել վաստակած փողը, որովհետեւ մարդկանց համար շատ դժվար է «ներկա ես»-ին կապել նրա հետ, ինչ իրենք կլինեն ապագայում:
Հոգեբան Պիտեր Կոլլետը փող կուտակելու անկարողությունը բացատրում է նաեւ նրանով, թե մարդիկ ինչպես են տեսնում իրենց «ապագա ես»-ը: Նա համարում է, որ մեր մեծամասնությունը ենթակա է, այսպես կոչված, սխալ լավատեսության. մենք հավատում ենք, որ մեր կյանքը մի օր անհամեմատ ավելի լավը կդառնա եւ կարիք չկա ինչ-որ բան ապագային թողնելու:
