Դատարկ տեղը. ինչի՞ հետ է կապված և ինչի՞ կբերի Հայաստանի նախագահի հրաժարականը
iz.ru–ն գրում է, որ Հայաստանի նախագահ Արմեն Սարգսյանի հրաժարականի որոշումը պայմանավորված է նրանով, որ նա չի կարողացել ընդհանուր լեզու գտնել «Թավշյա հեղափոխության» քաղաքական գործիչների հետ: «iz.ru»-ի հետ զրույցում նման կարծիք են հայտնել քաղաքագետները։ Բացի այդ, նա չի ունեցել իրական քաղաքական լիազորություններ։ Նիկոլ Փաշինյանի համար առաջին իսկ փորձից «իր» անձին այդ պաշտոնում դնելն այնքան էլ հեշտ չի լինի, քանի որ խորհրդարանում նա չունի առաջին փուլում նոր նախագահ ընտրելու համար անհրաժեշտ ձայների 3/4-ը։ Սակայն իշխող կուսակցությունը կարող է չեզոք քաղաքական գործչի առաջադրել ճգնաժամի հերթական փուլից խուսափելու համար։ Միաժամանակ, շարունակվող փոփոխությունների ֆոնին Մոսկվայի և Երևանի հարաբերությունները դժվար թե լուրջ փոփոխությունների ենթարկվեն։Հեռանալու իր որոշումը Արմեն Սարգսյանը բացատրել է նրանով, որ նախագահի պաշտոնում իրական լիազորություններ չունի։ Նույն իրավիճակն էր 2018 թվականի նրա ընտրության լուսաբացին։ Սակայն նա այն ժամանակ որոշեց հրաժարական չտալ, քանի որ երկիրը ճգնաժամի մեջ էր։ Ըստ Սարգսյանի՝ իր հեռանալն այն ժամանակ կարող էր սրել ներքաղաքական իրավիճակը։ Նա պաշտոնավարել է երեք տարի ինը ամիս։ Մինչև երկրի նոր ղեկավարի ընտրությունը նրա պարտականությունները կկատարի խորհրդարանի նախագահ Ալեն Սիմոնյանը, որը հիշեցրել է, որ Արմեն Սարգսյանը դեռ մեկ շաբաթվա ընթացքում կարող է փոխել իր որոշումը և հետ վերցնել դիմումը։
Փորձագետները կարծում են, որ այդ անսպասելի հրաժարականը պայմանավորված է իշխող վերնախավի հետ նրա լարված հարաբերություններով, իսկ թե կոնկրետ ինչն է առիթ դարձել այդ որոշման, կարելի է միայն ենթադրել։
«Նա նախահեղափոխական վերնախավի վերջին ներկայացուցիչներից էր, որը մնացել էր իշխանության ղեկին։ Հայաստանում նախագահը գերմանական կամ իսրայելական տարբերակի յուրօրինակ անալոգն է։ Իշխանական վերնախավի հետ Արմեն Սարգսյանի հարաբերությունների նախապատմությունը միշտ էլ բարդ է եղել: Եվ դա է հրաժարականի պատճառը: Կոնկրետ ո՞րն է եղել առիթը, մենք չգիտենք»,- «iz.ru»-ին ասել է Երևանի Կովկասի ինստիտուտի տնօրեն Ալեքսանդր Իսկանդարյանը։
Ընդդիմադիր շրջանակները նախագահի հրաժարականը բացատրում են յուրովի: Ըստ նրա՝ ընդդիմախոսների Սարգսյանը վերջին մի քանի տարիներին պասիվ է եղել, սակայն որոշել է հեռանալ հենց հիմա երկրի արտաքին քաղաքականության ծրագրվող փոփոխության պատճառով, որին ինքը չի ցանկանում ներգրավվել։
«Նախ Արմեն Սարգսյանը՝ որպես պետության ղեկավար, ուներ բոլոր լիազորությունները ազդելու երկրի արտաքին և ներքին գործընթացների վրա։ Նա չի կատարել իր պարտականությունները: Կարծում եմ սպասվում են արտաքին և ներքին գործընթացներ, այդ թվում ինչ-որ փաստաթղթերի ստորագրում, որից նա խուսափում է»,- ասել է ԱԺ ընդդիմադիր «Հայաստան» խմբակցության ղեկավար, պաշտպանության նախկին նախարար Սեյրան Օհանյանը։
Նշենք, որ ըստ մամուլի հրապարակումների՝ Նիկոլ Փաշինյանի կառավարությունը պատրաստվում է պայմանագրեր ստորագրել Ադրբեջանի և Թուրքիայի հետ հարաբերությունների վերականգնման վերաբերյալ։ Սակայն Ալեքսանդր Իսկանդարյանը կասկածում էր, որ ռազմական գործողությունների ավարտից հետո այդ գործընթացը կարող է այդքան արագ սկսվել։
Հրաժարականի մյուս վարկածը Նիկոլ Փաշինյանի ճնշումն է։ Սակայն նույն կուսակցության անդամները մերժում են այդ սցենարը։ Ինչպես նշել է «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավոր Խաչատուր Սուքիասյանը, որոշման պատճառը պետք է փնտրել հայրենասիրության պակասի մեջ։
«Մարդու մասին շատ բան հասկանալու համար պետք է պարզել, թե որտեղ է գտնվում նրա կապիտալը։ Եթե հայն իր կապիտալի 90 տոկոսը պահում է դրսում, ապա դրանից կարելի է եզրակացնել, թե որքանով է նա հավատում երկրի ապագային»,– ընդգծել է քաղաքական գործիչը։
Մինչդեռ փորձագիտական շրջանակներում արդեն իսկ Արմեն Սարգսյանի հրաժարականն անվանում են Նիկոլ Փաշինյանի հաղթանակը։ Խորհրդարանական արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի նախկին նախագահ Արմեն Աշոտյանն ասել է, որ միջադեպը հնարավորություն կտա վարչապետին երկրում ամբողջ իշխանությունը համախմբել իր ձեռքում։
Ըստ մամուլի հրապարակումների՝ նախագահ կարող է դառնալ արտգործնախարար Արարատ Միրզոյանը կամ Ալեն Սիմոնյանը։ Սակայն որոշ քաղաքագետներ հորդորում են չշտապել։ Դժվար է պատկերացնել, թե ինչպես կանցնի քվեարկությունը, խոստովանել է Ալեքսանդր Իսկանդարյանը։ Առաջին փուլում նախագահին ընտրելու է պատգամավորների 3/4-ը, սակայն իշխող կուսակցությունն այդքան չունի։ Ընտրական գործընթացն ավելի հանգիստ կարող է լինել, եթե իշխող շրջանակները չեզոք թեկնածու առաջադրեն, կարծում են փորձագետները։
Ի՞նչ է այս ամենը նշանակում Ռուսաստանի համար։ Ռուսաստանը մտահոգված է Հայաստանում տեղի ունեցող գործընթացներով, խոստովանել է Պետդումայի ԱՊՀ գործերով, եվրասիական ինտեգրման և հայրենակիցների հետ կապերի հանձնաժողովի նախագահի առաջին տեղակալ Կոնստանտին Զատուլինը։ Սակայն, ըստ փորձագետների անհանգստության՝ պատճառներ չկան։
«Նոր նախագահի ընտրությունը դժվար թե ազդի Մոսկվայի և Երևանի հարաբերությունների վրա,– «iz.ru»-ին ասել է հայ քաղաքագետ Ջոնի Մելիքյանը,– քաղաքական շրջանակներում այդ հարցում որոշակի կոնսենսուս կա։ Պաշտպանության նախկին նախարար Վաղարշակ Հարությունյանի նշանակումը ՌԴ-ում դեսպանի պաշտոնում Ռուսաստանի հետ ռազմավարական պայմանագրին Հայաստանի հավատարմության ապացույցն է»։ Պետության ղեկավարի հրաժարականը, նրա կարծիքով, կապված է միայն ներքաղաքական հակասությունների հետ։
