Թուրքական կողմը դեռ համբերում է.Կա ներքաղաքական օրակարգ, որը Փաշինյանին թույլ չի տալիս արագ տեմպերով զիջումների գնալ». «Փաստ»
«Փաստ» օրաթերթը գրում է Նախորդ շաբաթվա ընթացքում Ադրբեջանի ԶՈւ-երը կրակ էին բացել Վայոց ձորի նախ Խաչիկ, օրեր անց՝ նաև Ելփին գյուղի հատվածում տեղակայված հայկական դիրքերի, նաև դեպի գյուղ տանող ճանապարհների ուղղությամբ, վնասել մեքենաներ:
Ադրբեջանի հարցերով փորձագետ Գառնիկ Դավթյանը, անդրադառնալով վերոնշյալին, «Փաստի» հետ զրույցում նախ նշել է, որ ադրբեջանական կողմը չի դադարել Հայաստանին որպես իր գլխավոր թշնամի դիտարկել և իր այդ ազգային օրակարգից չի հրաժարվել: «Սահմանային լարվածությունները, ամենայն հավանականությամբ, նաև կոնկրետ պայմանավորվածությունների, հարցերի մասով իրենց պատկերացրած ժամկետներում լուծումների չհասնելու հետևանք են: Ադրբեջանական կողմից կան հայտարարություններ, թե «հայկական կողմը խաղաղության չի ուզում գնալ, որովհետև կան ինչ-որ ռևանշիստական ուժեր»: Խոսքը հիմնականում «Դիմադրության» շարժման կուսակցական և ոչ կուսակցական անդամներին է վերաբերում:
Հետևաբար, կարծում եմ, Ադրբեջանի հայտարարություններն ավելի շատ բխում են վերջին ներքաղաքական զարգացումների արդյունքից. «Դիմադրության» շարժման կողմից եղան կոնկրետ ճնշումներ, ինչի արդյունքում անժամկետ երկարացվեց մոտակա ամիսների համար տրված խոստումների կատարման ժամկետը: Այսինքն, կա կոնկրետ ներքաղաքական օրակարգ, որը Նիկոլ Փաշինյանին թույլ չի տալիս արագ տեմպերով զիջումների գնալ: Դրա վառ վկայությունը նաև Թուրքիայի կողմից արվող հայտարարություններն են»,-ասաց մեր զրուցակիցը:
Անդրադառնալով նաև վերջին հայտարարություններին, ուր մեղադրում են Հայաստանի ընդդիմությանը, նաև Սփյուռքին, Գ. Դավթյանը նկատեց. «Գաղտնիք չէ, որ թուրքական իշխանությունների խելքը գնում է Նիկոլ Փաշինյանի իշխանության համար, որովհետև տարատեսակ քաղաքական քննություններ է հանձնել՝ ապացուցելով, որ պրոթուրքական կողմնորոշում ունեցող իշխանություն է»:
Նա չբացառեց, որ սահմանային լարվածությունները կարող են շարունակվել. «Ադրբեջանական կողմը, ընդհանուր առմամբ, փորձում է հայկական կողմին ներկայացնել որպես ապակառուցողական ու պատերազմի ձգտող պետություն, որպեսզի հետագայում կարողանա լեգիտիմացնել, օրինակ՝ Սյունիքի հանդեպ իր ռազմական ոտնձգությունները: Ադրբեջանն իր այդ քաղաքական հայտարարություններով փորձում է Հայաստանի վրա ուժ կիրառելու «իրավունքի» շղարշ ստեղծել, որ կարողանա ստանալ այն հնարավոր զիջումները, որ ստացել է մինչ այդ՝ հաշվի առնելով նաև, որ այստեղ քաղաքական իշխանությունը վախկոտների հավաքածու է: Այսինքն, ամբողջ, այսպես ասած, գործընթացները լավ մշակված են ադրբեջանաթուրքական տանդեմի կողմից, և իրենք քաղաքական լուծման իրենց սցենարներն ունեն, որոնք մենք տեսնում ենք հայտարարությունների, սպառնալիքների, ինչպես նաև ռազմական սցենարների տեսքով, որոնք էապես ազդում են քաղաքական որոշումների վրա: Թվարկված հանգամանքներն ստիպում են այս իշխանություններին ի կատար ածել բոլոր այն ցանկությունները, որոնք թելադրվում են Անկարայից կամ Բաքվից»,-ընդգծեց փորձագետը:
Անդրադառնալով Ռուբինյան-Քըլըչ վերջին հանդիպումից հետո ձեռք բերված այն պայմանավորվածությանը, ըստ որի, ՀայաստանԹուրքիա սահմանը բացվելու է երրորդ երկրների քաղաքացիների համար, ու այդ մասով նախօրեին կառավարության նիստի ժամանակ արված Փաշինյանի հայտարարություններին, փորձագետը նշեց. «Իրականում սա իմիտացիոն քաղաքական գործընթացի մաս է: Թուրքիան ժամանակ է ձգում: Յուրաքանչյուր գիտակից մարդ հասկանում է, որ երկու պետությունների միջև հարաբերությունների կարգավորումը պետք է վերաբերի երկու պետություններին, այս դեպքում՝ Հայաստանին ու Թուրքիային: Բայց քանի որ երրորդ պետության մասին են «մեջբերում» անում, դա վկայում է, որ թուրքական կողմը հարաբերությունների կարգավորման իմիտացիա է անում, ինչ-ինչ քաղաքական հաշվարկների հիմքով ժամանակ է ձգում»:
Գառնիկ Դավթյանն ամեն դեպքում շեշտեց, որ երրորդ երկրների քաղաքացիների համար սահման բացելն, իհարկե, վտանգներ է պարունակում: «Օրինակ՝ Հայաստանը կարող է դառնալ ապօրինի զենքի, ահաբեկիչների տեղափոխման տարանցիկ երկիր: Նման այլ վատ սցենարներ ևս կարող են լինել: Բայց այս պահին, մեծ հաշվով, ունենք հետևյալ իրավիճակը: Կա Թուրքիա, որի նկրտումները Հարավային Կովկասում և, մասնավորապես, Հայաստանի մասով երբևէ չեն փոխվել: Բայց Թուրքիան տեսնում է, որ այս ժամանակահատվածում ներքաղաքական գործընթացներ կան, և «Դիմադրության» շարժումն իսկապես Հայաստանի հասարակության կարծիքն է արտահայտում: Ցավոք, դա փողոցում որպես մեծամասնություն չի երևում, բայց, համենայն դեպս, երևաց թուրքական, ադրբեջանական կողմերի տարատեսակ մեղադրական հայտարարություններով՝ ուղղված «Դիմադրության» շարժմանը:
Մինչդեռ մենք բոլորս լավ գիտենք, որ հենց «Դիմադրության» շարժումն էր, որ կարողացավ առնվազն որոշ ժամանակով կասեցնել հակահայկական փաստաթղթերի կամ հակահայկական քաղաքական լուծումների հնարավորությունը: Հետևաբար, Հայաստան- Թուրքիա հարաբերությունների կարգավորման այս ամբողջ խնդիրը բազմաֆունկցիոնալ է: Այդ համատեքստում Թուրքիան փորձում է ժամանակ ձգել և, օրինակ՝ երեք ամիս հետո ինչ-ինչ պայմաններում Հայաստանին ստիպել կոնկրետ հարցում զիջումների գնալ: Սցենարները բազմաթիվ են:
Չեմ կարծում, որ թուրքական կողմը վայր է դրել իր զենքերը ու համակերպվելու է այն իրականության հետ, որն ունենք: Թուրքիան անընդհատ փորձելու է խարխլել Հայաստանում այն կայունությունը, որն ունենք այս փուլում: Նկատի ունեմ հակահայկական փաստաթղթերի դեմ տարվող քաղաքական պրոցեսների մասով առկա կայունությունը: Առաջինը հենց նշվածն են ուզում խարխլել, որ հետո Հայաստանի իշխանությունների հետ ներքին պայմանավորվածությունների արդյունքում ստանան այն, ինչի մասին բազմիցս ենք խոսել. «Զանգեզուրի միջանցք», Հայաստան՝ առանց հայկականության, առանց կրոնի: Այսինքն, ունենան տարածք, որի միջոցով առևտուր են անելու և իրենց քաղաքական շահերն են պաշտպանելու»:
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
