Վահանագեղձի հիվանդություններ. ժողովրդական դեղատոմսեր
Բուժիչ նամակներ
Բնածին հիպոտիրեոզի դեպքում նկատվում է վահանագեղձում գոյացող հորմոնների` տիրոկսին և տրիյոդտիրոնին հորմոնների, մասնակի կամ բացարձակ անբավարարություն։ Դա խոչընդոտում է երեխայի մտավոր զարգացմանը։ Երեխային 3 ամսական տարիքից անհրաժեշտ է թերապևտիկ բուժում։
Առաջին ազդակները` ուշացած ծննդաբերություն, նորմայից բարձր քաշ, այտուցվածություն դեմքի, ձեռքի ափի և ոտնաթաթի շրջանում, ցածր ձայն, դժվար բուժվող դեղնախտ։
Երրորդ, չորրորդ ամսում նկատվում է թերաճ, մետեորիզմ, փորկապություն, մաշկի չորություն, գունատություն և թեփոտում, ձեռքերի և ոտքերի սառնություն, չոր և անփայլ մազեր։
Հինգերորդ ամսից հետո սկսում է նկատվել ֆիզիկական և հոգեշարժային զարգացման անբավարարություն։
Տիրեոտրոպ և տիրոկսին հորմոնների մակարդակի որոշման համար հետազոտում են հինգ օրական երեխայի կրունկից վերցված արյունը։ Եթե երեխան ժամանակից շուտ է ծնվել, ապա հետազոտությունը կատարում են 2 շաբաթից ոչ ուշ։
Սա` ի գիտություն երիտասարդ մայրերին։
Նախորդ նյութերից մեկում նկարագրել ենք վահանագեղձի հիվանդությունները և նաև` դեղնենի սովորականի բուժիչ հատկությունները։ Այս համարում կնկարագրենք այլ բույսեր, որոնք կարող են օգտակար լինել վահանագեղձի հիվանդությունների բուժման համար։ Ցավոք, այդ հիվանդությունները բազմաթիվ են, և բուժումները` տարբեր։ Կան բույսեր, որոնք օգտակար են բոլոր դեպքերում։
Ուրց. Երկարատև օգտագործման դեպքում նպաստում է վահանագեղձի ֆունկցիայի նվազմանը, այն օգտակար է հիպերտիրեոզի, այդ թվում` նաև դիֆուզ խպիպի բուժման ընթացքում։ Հակացուցված է հիպոտիրեոզի, էնդեմիկ կամ աուտոիմունային խպիպի դեպքում։
Կռատուկ. Օգտակար է երիկամներին, հանում է օրգանիզմից հեղուկի ավելցուկը։ Վահանագեղձի հորմոնների անբավարարության դեպքում օրգանիզմում տեղի է ունենում հյուսվածքների այտուցում, ինչը խոչընդոտում է ներքին օրգանների բնականոն աշխատանքին։ Դա անդրադառնում է սրտի աշխատանքի վրա, առաջացնում է ռիթմի դանդաղեցում (բրադիկարդիա), քնկոտություն, դեպրեսիա, և այլն։ Դժվարանում է շնչառությունը (քթով), վատանում լսողությունը, ձայնը կոպտանում է։ Այս բոլորը լորձաթաղանթի, ձայնալարերի, այլ հյուսվածքների այտուցման հետևանք է։
Կռատուկի արմատը նաև իջեցնում է գեղձի ակտիվությունը և կարգավորում։
Խլածաղիկ (Scrophularia nodosa). Աճում է ՀՀ անտառներում, ստվերոտ և խոնավ վայրերում։ Բազմամյա խոտաբույս է, արմատը մթերեք ուշ աշնանը, խոտը` ծաղկման շրջանում, չորացրեք օդափոխվող տեղում։ Թունավոր է, կիրառել միայն բժշկի հսկողությամբ։
Խլածաղիկը կարելի է օգտագործել բոլոր տեսակի խպիպների դեպքում` էնդեմիկ և դիֆուզ-թունավոր։
Ներքին օգտագործման համար. 1 թ/գ չոր մանրացրած խոտը 2 ժամ թրմեք 400 մլ եռջրում։ Քամեք։ Խմեք 1-ական ճ/գ, օրը 3-4 անգամ։
Արտաքին օգտագործման համար. 2 թ/գ խոտին ավելացրեք 200 մլ եռջուր, 20 րոպե եփեք ջրային բաղնիքի վրա։ Օրը 2-3 անգամ դրեք թրջոց գեղձի շրջանում, տաք թուրմով։
Թուրմը և եփուկը կարելի է պատրաստել նաև արմատով` նույն չափաբաժիններով։
Քսուք. 10 գ մանրացրած արմատը (խոտը) լավ խառնեք 90 գ խոզի ներքին ճարպի (առանց հավելումների) հետ։ 2 ժամ պահեք թույլ կրակի վրա (ջրային բաղնիք)։ Թրմեք 24 ժամ և կրկնեք նախորդ օրվա ջրային մշակումը։ Օրը մեկ անգամ քսեք գեղձի հանգույցներին` քանակությունը` ոչ ավելի 1 գ-ից։
Ոգեթուրմ. 10 գ հումքը 1 շաբաթ թրմեք 90 մլ օղու մեջ։ Քամեք։ 10 կաթիլ կաթեցրեք շաքարի վրա, պահեք լեզվի տակ, մինչև հալչի։ Կատարեք 2-3 անգամ։
Քաշի կտրուկ անկում. 100 գ օշինդրի խոտը 2 շաբաթ թրմեք մութ տեղում 500 մլ սպիրտի մեջ (70 տոկոս), հաճախ թափահարեք տարան։ Քամեք։ Խմեք 15-ական կաթիլ, օրը 4 անգամ` սնվելուց առաջ։ Կարելի է պատրաստել թուրմ-1 ճ/գ 30 րոպե թրմեք 200 մլ եռջրում, քամեք, խմեք 50-ական մլ` օրը 4 անգամ։
Տոքսիկ խպիպ. 2 ճ/գ գետնամորի անտառայինի խոտը (արմատը) պատրաստեք, ինչպես թեյը։ Խմեք օրը 2 անգամ։
Գետնամորի. Շրջափակում է յոդի յուրացումը գեղձում։
Եղերդակ. Իջեցնում է գեղձի հորմոնների քանակն արյան մեջ, արտադրվում է սուրճը փոխարինող արմատի փոշին։
Գրեյսի-Բազեդի հիվանդություն. Խառնեք ընկույզի և եղինջի տերևները, մատուտակի և կատվախոտի արմատները (2։2։2։1)։ Հումքի 2 ճ/գ-ին ավելացրեք 500 մլ ջուր, հասցրեք եռման ջերմաստիճանի, եփեք 2-3 րոպե։ Թրմեք 12 ժամ, քամեք։ Խմեք օրվա ընթացքում փոքր կումերով։
Բռնչի կարմիր պտուղը` օգտակար է գեղձի բարձր ֆունկցիայի բուժման շրջանում և դրա բավականին ծանր այլակերպության` տիրեոտոքսիկոզի կանխարգելման համար։ Ապակե տարայի մեջ շերտերով լցրեք պտուղները և շաքարավազ` 2։1 քաշային հարաբերությամբ։ Պահեք սառնարանում։ Կերեք 1-ական ճ/գ, օրը 2-3 անգամ, լուծեք գոլ ջրի մեջ։ Պտղակորիզում պարունակվում է փոքր քանակությամբ յոդ, որն անվնաս է։ Ընդհանուր առմամբ, ինչպես արդեն նշել ենք, այս հիվանդության դեպքում յոդը հակացուցված է և կարող է նշանակվել շատ փոքր միկրոչափերով։
Դեղնենի. Բույսը լայնորեն կիրառվում է գեղձի ցածր ֆունկցիաներով բնորոշվող հիվանդությունների բուժման ընթացքում։
Հիպոտիրեոզ.
Խառնեք հազարատերևուկի խոտը բեկտենու (alnus) կեղևը, դեղնենու, գիհի սովորականի պտուղները (5։3։3։1)։ Հումքի 2 ճ/գ-ն 8 ժամ թրմեք 400 մլ եռջրում, քամեք։ Խմեք 50-70-ական մլ, օրը 3-4 անգամ` սնվելուց 30 րոպե առաջ։ Շարունակեք 45-60 օր։
Խառնեք հավասար քանակով սրոհունդի խոտ, կղմուխի արմատ, կեչու բողբոջ, արոսենու և դեղնենու պտուղներ։ Պատրաստեք և խմեք վերոգրյալ ձևով։ Կամ 2 ճ/գ-ին ավելացրեք 1 լ եռջուր, 10 րոպե եփեք փակ կափարիչի տակ, լցրեք հեղուկը և հումքը ջերմապահի մեջ և 8 ժամ թրմեք։ Քամեք։
Խմեք երկու թուրմերը հաջորդաբար, փոքր ընդմիջումներով` ընդամենը 3-4 ամիս։
Ընկույզ. Դիֆուզային տոքսիկ խպիպի աճը կանխարգելելու համար օգտակար է կաթնային հասունության կանաչ ընկույզի ոգեթուրմը (1։4)։ 100 գ հումքը 2 ամիս թրմեք 70 տոկոսանոց սպիրտի մեջ` մութ տեղում, սենյակային պայմաններում, պարբերաբար թափահարեք։ Քամեք։ Խմեք 1-ական թ/գ, օրը 3 անգամ` սնվելուց 20-30 րոպե առաջ։ Ոգեթուրմի բաղադրությունը (միկրոտարրեր) նպաստում է հորմոնների արտադրության կարգավորմանը։ Այս դեպքում ընկույզի մեջ պարունակվող յոդը անվտանգ է, սակայն պետք է խորհրդակցեք բժշկի հետ։
Օգտակար է նաև`
Կարտոֆիլի ծաղիկը պատրաստեք` ինչպես թեյը, խմեք օրը 2-3 անգամ։ Պիտանի են նոր բացվածները, կարևոր է իմանալ, որ պտուղը թունավոր է։
Խորհուրդ է տրվում ուտել օրը 2 կանաչ ընկույզ կամ 50-100 գ պիստակ։ Ընկույզը կարելի է թրմել մեղրի մեջ։
Գեղձի ուռուցք.
Աղացեք, խառնեք հնդկացորենի սերմ, ընկույզի միջուկ, հնդկացորենի մեղր (2։2։3)։ Շաբաթը մեկ օր սնվեք միայն այս խառնուրդով։
100 գ մանրացրած բալենու մատղաշ տերևը (բողբոջի հետ) 10 րոպե թրմեք ջրի մեջ, հասցրեք եռման ջերմաստիճանի, կես ժամ եփեք։ Հովանալուց հետո քամեք, խմեք 1-ական ճ/գ, օրը 3 անգամ` սնվելուց առաջ։
Բնածին հիպոտիրեոզի դեպքում նկատվում է վահանագեղձում գոյացող հորմոնների` տիրոկսին և տրիյոդտիրոնին հորմոնների, մասնակի կամ բացարձակ անբավարարություն։ Դա խոչընդոտում է երեխայի մտավոր զարգացմանը։ Երեխային 3 ամսական տարիքից անհրաժեշտ է թերապևտիկ բուժում։
Առաջին ազդակները` ուշացած ծննդաբերություն, նորմայից բարձր քաշ, այտուցվածություն դեմքի, ձեռքի ափի և ոտնաթաթի շրջանում, ցածր ձայն, դժվար բուժվող դեղնախտ։
Երրորդ, չորրորդ ամսում նկատվում է թերաճ, մետեորիզմ, փորկապություն, մաշկի չորություն, գունատություն և թեփոտում, ձեռքերի և ոտքերի սառնություն, չոր և անփայլ մազեր։
Հինգերորդ ամսից հետո սկսում է նկատվել ֆիզիկական և հոգեշարժային զարգացման անբավարարություն։
Տիրեոտրոպ և տիրոկսին հորմոնների մակարդակի որոշման համար հետազոտում են հինգ օրական երեխայի կրունկից վերցված արյունը։ Եթե երեխան ժամանակից շուտ է ծնվել, ապա հետազոտությունը կատարում են 2 շաբաթից ոչ ուշ։
Սա` ի գիտություն երիտասարդ մայրերին։
Նախորդ նյութերից մեկում նկարագրել ենք վահանագեղձի հիվանդությունները և նաև` դեղնենի սովորականի բուժիչ հատկությունները։ Այս համարում կնկարագրենք այլ բույսեր, որոնք կարող են օգտակար լինել վահանագեղձի հիվանդությունների բուժման համար։ Ցավոք, այդ հիվանդությունները բազմաթիվ են, և բուժումները` տարբեր։ Կան բույսեր, որոնք օգտակար են բոլոր դեպքերում։
Ուրց. Երկարատև օգտագործման դեպքում նպաստում է վահանագեղձի ֆունկցիայի նվազմանը, այն օգտակար է հիպերտիրեոզի, այդ թվում` նաև դիֆուզ խպիպի բուժման ընթացքում։ Հակացուցված է հիպոտիրեոզի, էնդեմիկ կամ աուտոիմունային խպիպի դեպքում։
Կռատուկ. Օգտակար է երիկամներին, հանում է օրգանիզմից հեղուկի ավելցուկը։ Վահանագեղձի հորմոնների անբավարարության դեպքում օրգանիզմում տեղի է ունենում հյուսվածքների այտուցում, ինչը խոչընդոտում է ներքին օրգանների բնականոն աշխատանքին։ Դա անդրադառնում է սրտի աշխատանքի վրա, առաջացնում է ռիթմի դանդաղեցում (բրադիկարդիա), քնկոտություն, դեպրեսիա, և այլն։ Դժվարանում է շնչառությունը (քթով), վատանում լսողությունը, ձայնը կոպտանում է։ Այս բոլորը լորձաթաղանթի, ձայնալարերի, այլ հյուսվածքների այտուցման հետևանք է։
Կռատուկի արմատը նաև իջեցնում է գեղձի ակտիվությունը և կարգավորում։
Խլածաղիկ (Scrophularia nodosa). Աճում է ՀՀ անտառներում, ստվերոտ և խոնավ վայրերում։ Բազմամյա խոտաբույս է, արմատը մթերեք ուշ աշնանը, խոտը` ծաղկման շրջանում, չորացրեք օդափոխվող տեղում։ Թունավոր է, կիրառել միայն բժշկի հսկողությամբ։
Խլածաղիկը կարելի է օգտագործել բոլոր տեսակի խպիպների դեպքում` էնդեմիկ և դիֆուզ-թունավոր։
Ներքին օգտագործման համար. 1 թ/գ չոր մանրացրած խոտը 2 ժամ թրմեք 400 մլ եռջրում։ Քամեք։ Խմեք 1-ական ճ/գ, օրը 3-4 անգամ։
Արտաքին օգտագործման համար. 2 թ/գ խոտին ավելացրեք 200 մլ եռջուր, 20 րոպե եփեք ջրային բաղնիքի վրա։ Օրը 2-3 անգամ դրեք թրջոց գեղձի շրջանում, տաք թուրմով։
Թուրմը և եփուկը կարելի է պատրաստել նաև արմատով` նույն չափաբաժիններով։
Քսուք. 10 գ մանրացրած արմատը (խոտը) լավ խառնեք 90 գ խոզի ներքին ճարպի (առանց հավելումների) հետ։ 2 ժամ պահեք թույլ կրակի վրա (ջրային բաղնիք)։ Թրմեք 24 ժամ և կրկնեք նախորդ օրվա ջրային մշակումը։ Օրը մեկ անգամ քսեք գեղձի հանգույցներին` քանակությունը` ոչ ավելի 1 գ-ից։
Ոգեթուրմ. 10 գ հումքը 1 շաբաթ թրմեք 90 մլ օղու մեջ։ Քամեք։ 10 կաթիլ կաթեցրեք շաքարի վրա, պահեք լեզվի տակ, մինչև հալչի։ Կատարեք 2-3 անգամ։
Քաշի կտրուկ անկում. 100 գ օշինդրի խոտը 2 շաբաթ թրմեք մութ տեղում 500 մլ սպիրտի մեջ (70 տոկոս), հաճախ թափահարեք տարան։ Քամեք։ Խմեք 15-ական կաթիլ, օրը 4 անգամ` սնվելուց առաջ։ Կարելի է պատրաստել թուրմ-1 ճ/գ 30 րոպե թրմեք 200 մլ եռջրում, քամեք, խմեք 50-ական մլ` օրը 4 անգամ։
Տոքսիկ խպիպ. 2 ճ/գ գետնամորի անտառայինի խոտը (արմատը) պատրաստեք, ինչպես թեյը։ Խմեք օրը 2 անգամ։
Գետնամորի. Շրջափակում է յոդի յուրացումը գեղձում։
Եղերդակ. Իջեցնում է գեղձի հորմոնների քանակն արյան մեջ, արտադրվում է սուրճը փոխարինող արմատի փոշին։
Գրեյսի-Բազեդի հիվանդություն. Խառնեք ընկույզի և եղինջի տերևները, մատուտակի և կատվախոտի արմատները (2։2։2։1)։ Հումքի 2 ճ/գ-ին ավելացրեք 500 մլ ջուր, հասցրեք եռման ջերմաստիճանի, եփեք 2-3 րոպե։ Թրմեք 12 ժամ, քամեք։ Խմեք օրվա ընթացքում փոքր կումերով։
Բռնչի կարմիր պտուղը` օգտակար է գեղձի բարձր ֆունկցիայի բուժման շրջանում և դրա բավականին ծանր այլակերպության` տիրեոտոքսիկոզի կանխարգելման համար։ Ապակե տարայի մեջ շերտերով լցրեք պտուղները և շաքարավազ` 2։1 քաշային հարաբերությամբ։ Պահեք սառնարանում։ Կերեք 1-ական ճ/գ, օրը 2-3 անգամ, լուծեք գոլ ջրի մեջ։ Պտղակորիզում պարունակվում է փոքր քանակությամբ յոդ, որն անվնաս է։ Ընդհանուր առմամբ, ինչպես արդեն նշել ենք, այս հիվանդության դեպքում յոդը հակացուցված է և կարող է նշանակվել շատ փոքր միկրոչափերով։
Դեղնենի. Բույսը լայնորեն կիրառվում է գեղձի ցածր ֆունկցիաներով բնորոշվող հիվանդությունների բուժման ընթացքում։
Հիպոտիրեոզ.
Խառնեք հազարատերևուկի խոտը բեկտենու (alnus) կեղևը, դեղնենու, գիհի սովորականի պտուղները (5։3։3։1)։ Հումքի 2 ճ/գ-ն 8 ժամ թրմեք 400 մլ եռջրում, քամեք։ Խմեք 50-70-ական մլ, օրը 3-4 անգամ` սնվելուց 30 րոպե առաջ։ Շարունակեք 45-60 օր։
Խառնեք հավասար քանակով սրոհունդի խոտ, կղմուխի արմատ, կեչու բողբոջ, արոսենու և դեղնենու պտուղներ։ Պատրաստեք և խմեք վերոգրյալ ձևով։ Կամ 2 ճ/գ-ին ավելացրեք 1 լ եռջուր, 10 րոպե եփեք փակ կափարիչի տակ, լցրեք հեղուկը և հումքը ջերմապահի մեջ և 8 ժամ թրմեք։ Քամեք։
Խմեք երկու թուրմերը հաջորդաբար, փոքր ընդմիջումներով` ընդամենը 3-4 ամիս։
Ընկույզ. Դիֆուզային տոքսիկ խպիպի աճը կանխարգելելու համար օգտակար է կաթնային հասունության կանաչ ընկույզի ոգեթուրմը (1։4)։ 100 գ հումքը 2 ամիս թրմեք 70 տոկոսանոց սպիրտի մեջ` մութ տեղում, սենյակային պայմաններում, պարբերաբար թափահարեք։ Քամեք։ Խմեք 1-ական թ/գ, օրը 3 անգամ` սնվելուց 20-30 րոպե առաջ։ Ոգեթուրմի բաղադրությունը (միկրոտարրեր) նպաստում է հորմոնների արտադրության կարգավորմանը։ Այս դեպքում ընկույզի մեջ պարունակվող յոդը անվտանգ է, սակայն պետք է խորհրդակցեք բժշկի հետ։
Օգտակար է նաև`
Կարտոֆիլի ծաղիկը պատրաստեք` ինչպես թեյը, խմեք օրը 2-3 անգամ։ Պիտանի են նոր բացվածները, կարևոր է իմանալ, որ պտուղը թունավոր է։
Խորհուրդ է տրվում ուտել օրը 2 կանաչ ընկույզ կամ 50-100 գ պիստակ։ Ընկույզը կարելի է թրմել մեղրի մեջ։
Գեղձի ուռուցք.
Աղացեք, խառնեք հնդկացորենի սերմ, ընկույզի միջուկ, հնդկացորենի մեղր (2։2։3)։ Շաբաթը մեկ օր սնվեք միայն այս խառնուրդով։
100 գ մանրացրած բալենու մատղաշ տերևը (բողբոջի հետ) 10 րոպե թրմեք ջրի մեջ, հասցրեք եռման ջերմաստիճանի, կես ժամ եփեք։ Հովանալուց հետո քամեք, խմեք 1-ական ճ/գ, օրը 3 անգամ` սնվելուց առաջ։
