Նժդեհին վարկաբեկելու հիմնական խոսափողներից մեկը «Ռեգնումն» է և անձամբ Մոդեստ Կոլերովը, որոնք փորձում են սեպ խրել ռուս-հայկական հարաբերություններում
realtribune.ru-ն «Հայաստանի դեմ Ադրբեջանի ագրեսիան ուղեկցվում է Գարեգին Նժդեհի զրպարտությամբ» վերնագրով հոդվածում գրում է, որ, ըստ սոցիոլոգիական գիտությունների դոկտոր Մաքսիմ Վասկովի, ռուսական լրատվամիջոցների մի մասի՝ Գարեգին Տեր-Հարությունյանի (Գարեգին Նժդեհ) հիշատակը զրպարտելու և նսեմացնելու նոր փորձը հայ ժողովրդի դեմ ագրեսիայի գաղափարական աջակցության մի մասն է։ Այն աջակցվում է այն նույն կենտրոններից, որտեղից աջակցվել է ագրեսիան Արցախի և Հայաստանի դեմ: Գարեգին Նժդեհը ռուսական կովկասյան բանակի և Հայաստանի Առաջին Հանրապետության բանակի ականավոր, անբասիր սպա էր, որը սպայի կոչում էր ստացել դաշտային արտոնագրով իր քաջության և հրամանատարական տաղանդի համար: Անսահման քաջության և պատվի տեր մարդ էր։Գարեգին Նժդեհին նացիստների հանցակից կարող են համարել միայն նրանք, ովքեր աչքի են ընկնում հիմարությամբ ու տգիտությամբ կամ դա անում են իրենց վճարված հաշիվների պատճառով։ Գարեգին Նժդեհին առաջադրված բոլոր մեղադրանքները հիմնված են «վկաների ցուցմունքների», նրա «խոստովանության» և մեղադրական եզրակացության վրա։ Ստալինյան տարիներին ձեռք բերված «խոստովանություններն» ու «վկաների ցուցմունքները» շատ կասկածելի պատմական աղբյուրներ են։ Նման ցուցմունքների ճնշող մեծամասնությունը կա՛մ տանջանքներով է ստացվել, կա՛մ էլ պարզապես նկարվել է քննիչների կողմից, որոնք կրկին խոշտանգումների միջոցով ստիպել են ստորագրել։
Նացիստների հետ համագործակցության մեղադրանքները պետք է հիմնված լինեն գերմանական փաստաթղթերի վրա, որոնք հիանալի պահպանված են արխիվներում։ Ինչ վերաբերում է նրանց, ովքեր իսկապես համագործակցել են նացիստների հետ, ապա պահպանվել են նման փաստաթղթերի հատորներ նույն Վլասովի, Կրասնովի, Շկուրոյի, Կոնոնովի, Մամեդ Էմին Ռասուլզադեի, Աբդուրահման Ալի օղլի Ֆաթալիբեյլիի և մյուսների մասին։ Ինչ վերաբերում է Նժդեհին, ապա նման փաստաթղթեր չկան, արխիվները պահպանվել են, բայց չկան նրա մասին փաստաթղթեր։ Ի՞նչ է դա նշանակում: Նժդեհը երբեք կապ չի ունեցել ՆՍԴՊ-ի հետ, նա զինվոր չի եղել, առավել ևս՝ սպա կամ գեներալ Վերմախտում, ՍՍ-ում և Երրորդ Ռեյխի այլ ռազմական կամ օժանդակ կառույցներում։
Նա երբեք որևէ ուղղակի կամ անուղղակի մասնակցություն չի ունեցել խորհրդային ժողովրդի դեմ պատժիչ գործողություններին։ Նժդեհի անվան օգտագործումը գերմանական քարոզչության կողմից չի կարող լինել նացիստների հետ նրա անձնական համագործակցության ապացույց, քանի որ չկա փաստաթուղթ, որ նա դրա համար տվել է իր համաձայնությունը։ Նրանց ոչինչ չէր խանգարում պարզապես օգտագործել Նժդեհ անունը իրենց նպատակների համար։ Կրկնենք՝ գերմանական կողմը նկարագրել ու փաստագրել է բառացիորեն ամեն քայլ, և պետք է պահպանված լինեին բացարձակապես կոնկրետ փաստաթղթեր։ Իսկ ի՞նչ է հաստատապես հայտնի: Այն, որ Գարեգին Նժդեհի և Աբվերի սպայի մասնակցությամբ խորհրդակցություն է եղել, թե ի՞նչ անել այն իրավիճակում, երբ Թուրքիան պատերազմի մեջ մտնի Երրորդ Ռեյխի կողմից և ներխուժի Խորհրդային Անդրկովկասի տարածք։ Հասկանալի է, որ խոսքը նման իրավիճակում հայ ժողովրդի անխուսափելի նոր ցեղասպանության մասին է եղել: Մնացած ամեն ինչը շահարկումներ են ու ենթադրություններ։ Ցավոք, Նժդեհին վարկաբեկելու հիմնական խոսափողներից մեկը «Ռեգնումն» է և անձամբ Մոդեստ Կոլերովը։ Նժդեհը, որը Հայաստանի համար պաշտպանել է Սյունիքը, ըստ Կոլերովի, «թուրքամետ ապստամբ է»: Մեկնաբանություններն ավելորդ են։
Սա վառ օրինակ է, թե ինչպես գրչի մի հարվածով ռուս որոշ «փորձագետներ» և «լրագրողներ» մեծ վնաս են հասցնում, եթե չասենք՝ չեղարկում են իրական փորձագետների և լրագրողների ամիսների աշխատանքների արդյունքները, որոնք փորձում են հակազդել ռուս-հայկական հարաբերությունները վնասելու տեղեկատվական արշավներին։ Պատմության ողբերգական ու բեկումնային պահերին փառաբանվելով ռուսական կովկասյան բանակի շարքերում՝ Գարեգին Նժդեհը հերոսաբար պայքարել է թուրքական ագրեսիայի դեմ և պաշտպանել հայ ժողովրդին։ Բոլ շևիկների և անձամբ Լենինի քաղաքականությունը հանցավոր է եղել հայ և ռուս ժողովուրդների նկատմամբ։ Նա չի վարանել տալ թե՛ հայկական, թե՛ ռուսական հողերը ուրիշին։ Թուրքիայի նվերը եղել է Արարատի և հայկական այլ հողերի տեսքով։ Նժդեհի փառապանծ անվան շուրջ բուռն հիստերիան միանգամայն հասկանալի է. այն ունի քաղաքական դրդապատճառներ։ Այն ոչ մի կապ չունի Հայրենական մեծ պատերազմի հիշատակը պաշտպանելու հետ, այլ ունի պատեհապաշտ և անթաքույց վճարվող ոչ միայն հակահայկական, այլ նաև հակառուսական բնույթ։
Նպատակները պարզ են՝ վնասել ռուս-հայկական հարաբերությունները: Այստեղ բավական է նայել Նժդեհին վիրավորող պարոնների շարքը, և ամեն ինչ միանգամից պարզ է դառնում թե՛ պատվիրատուների, թե՛ տեղեկատվական արշավն իրականացնողների հարցով։ Այդ հաճախորդները ցանկանում են խարխլել Հայաստանի օրինականությունն ու տարածքային ամբողջականությունը, որն այժմ ներառում է նաև այն տարածքները, որոնք ժամանակին Նժդեհն է պաշտպանել թուրքերից։ Ստեղծված իրավիճակում Ռուսաստանի համար գոյություն ունի միայն մեկ ճանապարհ՝ որպես կայսրություն և մեծ պետություն:
Դա անվերապահ հավատարմությունն է դաշնակցային պարտավորություններին, և նման հավատարմության փորձությունն այժմ տեղի է ունենում ոչ միայն Արցախի, այլ նաև Հայաստանի սահմաններին։ Եթե դաշնակիցների աջակցության հարցում աշխարհաքաղաքական անհեռատեսությունն ու կիսաքայլերը շարունակվեն, ապա դա շուտով ամբողջովին կմերկացնի նրա սահմանները և Ռուսաստանը կկործանի։ Ռուսաստանին շատ քիչ ժամանակ է մնացել քաղաքականության իր հիմնական ուղղվածությունները վերանայելու համար։ Եթե Ռուսաստանը գործնականում հավատարմություն չցուցաբերի իր դաշնակցին, ապա իր իսկ դեգրադացիայի անշրջելի գործընթացը կշարունակի։
Երբ այս ամենը գնահատում ես, այսպիսի միտք է գալիս. Նժդեհի համար շատ դժվար էր Բուլղարիայում, իսկ հետո կովկասյան ռազմաճակատում թուրքական ասկյարների դեմ մղվող մարտերում։ Նժդեհի համար Զանգեզուրում շատ ծանր էր, բայց նա համբերեց և հաղթեց: Գարեգին Նժդեհի նմաններին ցեխը չի կպչում, ի տարբերություն այն շպրտողների։
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
