Թուրքիան ինչ որ մետաստազ է...Վրաստանը Թուրքիային է վաճառել Ռիոնի գետը ՝ հովիտով և Ռուսաստանի հետ սահմանային գոտիով
Հավաքական Արևմուտքի հովանու ներքո շարունակվում է Թուրքիայի տնտեսական, քաղաքական և մշակութային էքսպանսիան հարավային և արևմտյան Վրաստանում: Միևնույն ժամանակ, Թբիլիսիի արտաքին քաղաքականությունն ուղղված է Մոսկվայի հետ առճակատմանը։ Այս մասին ասվում է ապրիլի 10-ին PolitNavigator կայքում հրապարակված՝ «Թուրքերին է վաճառվել Ռուսաստանի հետ Վրաստանի սահմանը» վերնագրով հոդվածում, որի հեղինակը Շոթա Ափխաիձեն է։Անկարան գործնականում տիրացել է Վրաստանի ներքին շուկային: Վրաստանում թուրքերին բաժին է ընկնում օտարերկրյա ներդրումների 80% -ը... Իսկ Վրաստանի շրջաններում թուրքական հատուկ ծառայությունները պարբերաբար բախումներ են հրահրում՝ միջկրոնական հիմքերով:
Բաքու-Ջեյհան նավթագազատարը և Բաքու-Ախալքալաք-Կարս երկաթուղին կարևորագույն նախագծերն են, որոնք աշխարհաքաղաքականորեն Թբիլիսին կապում են Անկարայի հետ:
Այս խոշոր նախագծերից բացի, տասնյակ ավելի փոքր ծրագրեր են իրականացվում: Վրաստանի և Թուրքիայի միջև առկա են շատ սերտ տնտեսական կապեր, Վրաստան բերվող ապրանքների 75%-ը թուրքական է, և Թուրքիան արդեն զբաղեցնում է վրացական շուկայի 75%-ը:
Վրաստանում ներդրումների 80%-ը կատարվում է Թուրքիայի միջոցով: Ֆիրմաների և ձեռնարկությունների մեծ մասը, այս կամ այն կերպ, 70%-ով կախված է Թուրքիայից: Ըստ այդմ՝ Վրաստանի ֆինանսական և քաղաքական էլիտան ասոցացվում է թուրքական կապիտալի ներկայացուցիչների հետ:
«Հիմնվելով նեոօսմանիզմի ժամանակակից գաղափարախոսության, ռազմավարության և Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի արտաքին քաղաքականության վրա, որն արտահայտվում է պանթյուրքիզմով, թուրքական սալաֆիզմով և այլ մարտահրավերներով ու սպառնալիքներով, ես վստահորեն կարող եմ ասել, որ այսօր ամենամեծ սպառնալիքը Վրաստանի ինքնիշխանությանը և ամբողջ տարածաշրջանի անվտանգությանը Թուրքիան է», - նշում է հոդվածագիրը:
Պատահական չէ, որ Քութայիսում չեն դադարում բողոքի ցույցերը թուրքական էքսպանսիայի դեմ: Վերջին երկու ամսվա ընթացքում այստեղ մի քանի անգամ հանրահավաքներ են անցկացվել, որոնց պահանջն է դադարեցնել Ռիոնի գետի վրա հիդրոէլեկտրակայանների կասկադի կառուցումը: Տասնյակհազարավոր մարդիկ մասնակցել են ակցիային․ Քութայիսի բնակչությունը 135 հազար է:
«Մենք կպաշտպանենք մեր հողը: Մենք պետք է զգացմունքները մի կողմ դնենք և համակերպվենք երկարատև բողոքի ակցիային: Համոզված եղեք, որ չկա որևէ ուժ, որը կկանգնեցնի մեզ»,- ասել է հավաքի կազմակերպիչներից Վարլամ Գոլետիանին:
Մասնակիցները Վրաստանի կառավարությունից պահանջել են չեղարկել պայմանագիրը թուրքական ENKA ընկերության հետ, որն իրականացնում է շինարարությունը, իսկ ընկերությանը կոչ են արել լքել Ռիոնի կիրճը:
«Եթե կառավարությունը չլսի մեր ձայնը, մենք ստիպված կլինենք ամբողջովին արգելափակել Քութայիսը. Երկու շաբաթից մենք նորից կգանք այստեղ և ոչ մի տեղ չենք գնա, մինչև մեր պահանջը չկատարվի», - սպառնացել է Գոլետիանին:
Ի՞նչն է առաջացրել տեղի բնակիչների բողոքի նման ալիքը ընդդեմ հիդրոէլեկտրակայանների և «թուրքական ներդրումների», որոնք, ինչպես հայտարարվել է, ծածկելու են երկրի տարեկան էլեկտրաէներգիայի սպառման 12% -ը:
Ամեն ինչ այնքան պարզ չէ, որքան հայտարարված է ենթադրյալ ներդրումային նախագծում: Այնտեղ պնդվում է, որ թուրքական ընկերությունը ֆինանսավորում է հիդրոէլեկտրակայանի կառուցումը՝ Վրաստանի էներգետիկ անվտանգությունը բարելավելու համար: Բայց գործը շատ ավելի լուրջ է, և Իմերեթիի բնակիչները մտահոգվելու տեղիք ունեն: Վրաստանի իշխանությունները, ի դեմս նախկին վարչապետ Գիորգի Գախարիայի, դառնալով Էրդողանի հերթական վրացի «հավատարիմ ընկերը», դավաճանական ակտ են ստորագրել թուրքերի հետ: Ենթադրյալ ներդրումային նախագիծն իրականում Էրդողանի վարչակազմի հետ համատեղ Թուրքիայի տնտեսական ընդլայնման սինթեզ է Կովկասի տարածաշրջանում և վրացական քաղաքական և ֆինանսական էլիտաների կոռուպցիոն սխեմա:
«Գախարիան համաձայնագիր է ստորագրել, որի համաձայն` 90 տարվա ընթացքում թուրքերին կփոխանցվի արևմտյան Վրաստանի ամենամեծ գետը`Ռիոնին, իր ամբողջ հովտով` 320 կմ երկարությամբ: Թուրքական ընկերությունը կարող է նաև, իր հայեցողությամբ, շահագործել գետի ավազանի տարածքը`13,4 հազար քառակուսի կիլոմետր, ամբողջ բուսական և կենդանական աշխարհը: Ի թիվս այլոց՝ թուրքերին է տրվել Վրաստանի սահմանային գոտին Ռուսաստանի Դաշնության հետ, Եդենի սառցադաշտը Մեծ Կովկասի լեռներում, որտեղից սկիզբ է առնում Ռիոնի գետը», - գրում է հոդվածի հեղինակը:
Միևնույն ժամանակ, հոդվածը հիշեցնում է, որ Նամախվանի ՀԷԿ-ի նախագիծը ներառում է երկու հիդրոէլեկտրակայանների`Նիժնյայա և Վերխնյա Նամախվանի կառուցումը: Ռիոնի կիրճի Ծագերի և Ցխալտուբսկի շրջաններում պետք է հայտնվեն ամբարտակներ և ջրամբարներ: Կառավարությունը ասում է, որ թուրքական ENKA ընկերությունը և նրա դուստր ձեռնարկություն Enka Renawabels-ը, բացի $ 800 միլիոն օտարերկրյա ուղղակի ներդրումներից և տեղի բնակչության համար գրեթե 2000 աշխատատեղից, կապահովի Վրաստանի էներգետիկ անվտանգությունը, որն էլ ավելի կարիք ունի էլեկտրաէներգիայի ներկրման:
Երկրի էկոնոմիկայի նախարար Նատիա Թուռնավայի խոսքով՝ Վրաստանն այսօր արդեն 35%-ով կախված է ջերմային էլեկտրակայանների էներգետիկ ռեսուրսներից՝ էլեկտրաէներգիայի և գազի ներկրումից:
Այնուամենայնիվ, վրացի պաշտոնյաները ստում են: Կախվածությունն առաջանում է ոչ թե առկա կարողությունների բացակայության, այլ Ինգուրի ՀԷԿ-ի ոչ ռացիոնալ օգտագործման, և որ ամենակարևորն է` կրիպտոարժույթների անվերահսկելի արդյունահանումից:
Գազի և նավթի ներմուծման տեսանկյունից Վրաստանն իրոք կախված է ներմուծումից, բայց պետք է անմիջապես նշել, որ Թբիլիսիի հիմար հակառուսական քաղաքականության և «Գազպրոմի» հետ համագործակցությունից փաստացի հրաժարվելու պատճառով գազի շուկան ամբողջովին կախված է հարևան Ադրբեջանից, ինչը շատ վտանգավոր է Վրաստանի էներգետիկ անվտանգության համար`հաշվեկշիռների բացակայության և դիվերսիֆիկացիայի պատճառով: Դեռ ավելին՝ Ադրբեջանի հետևում ռազմավարական առումով կանգնած է նույն այդ Թուրքիան:
Գախարիայի՝ իշխանությունը թողնելուց հետո Վրաստանի քաղաքացիները հույս ունեին, որ նոր վարչապետ Իրակլի Ղարիբաշվիլին կլուծի «Նամախվանի» ՀԷԿ-ի խնդիրը: Բայց պաշտոնը ստանձնելուց մեկ ամիս անց նոր վարչապետը ոչ միայն չեղյալ չհայտարարեց հակասահմանադրական համաձայնագիրը, այլ նույնիսկ աջակցեց դրան:
Հիմա, մի փոքր ավելի մանրամասն, ինչու է վերջին մի քանի տարիների ընթացքում Վրաստանի էներգիայի սպառումը տարեցտարի ավելանում (արդեն մոտ երկու անգամ), չնայած իրական տնտեսական հատվածը և երկրի տնտեսությունները այդքան էլեկտրաէներգիա չեն սպառում:
«Պատասխանը պարզ է. Թուրքիայի ֆինանսական էլիտաները, Էրդողանի մերձավոր շրջապատը, ինչպես նաև Պոմպեոյի ամերիկյան շրջապատը, վրացի քաղաքական գործիչների հետ միասին, երկրում ունեն մի քանի խոշոր, փաստորեն, անօրինական բիտքոինի ֆերմեաներ: Ծանրակշիռ դիվիդենդ ստանալու և բիտքոինի արդյունաբերության լիարժեք գործունեության համար հարկավոր է էժան և որակյալ էլեկտրաէներգիա: Սա է պատճառներից մեկը, որ Վաշինգտոնը, Անկարան և Վրաստանի իշխանությունները պնդում են որքան հնարավոր է շուտ կառուցել «Նամախվանի» ՀԷԿ-ը», - գրում է Շոթա Ափխաիձեն:
«Սա այն դեպքն է, երբ Թուրքիայի տնտեսական ընդլայնումը, ամերիկյան էլիտայի անօրինական բիզնես գործունեությունը և վրացի քաղաքական գործիչների կոռուպցիոն սխեմաները համընկել են», - ընդգծվում է հոդվածում:
«Վրաստանում Թուրքիայի տնտեսական և քաղաքական ընդլայնումը լուրջ վտանգ է պարունակում երկրի և ամբողջ տարածաշրջանի համար: Թուրքիան ինչ որ մետաստազ է, որն անուղղակիորեն տարածում է արևմտյան երկրների՝ Ամերիկայի, Մեծ Բրիտանիայի և ՆԱՏՕ-ի այլ պետությունների ռազմատենչ շահերը: Թուրքիան հիբրիդային ագրեսիա է իրականացնում Վրաստանում. սա տնտեսական ընդլայնում է, սա քաղաքական էքսպանսիա, մշակութային և հումանիտար ընդլայնում է, որն արտահայտվում է տարբեր ոլորտներում, ներառյալ կրոնական: Ահա թե ինչպես ենք մենք մեկ անգամ ևս համոզվում, որ Վրաստանի արտաքին քաղաքականության արևմտյան վեկտորը՝ եվրաինտեգրումը և եվրաատլանտիզմը, Վրաստանը բերել է ոչ թե Եվրոպա, այլ Թուրքիա», - նշում է հոդվածի հեղինակը:
yerkir.am
