Սա մեր՝ որպես ազգ և պետություն, անսահման խայտառակության ու ամոթի դարաշրջանն է, անարժանապատվության մղձավանջը          Մարտի 20-22-ը սպասվում է G2 կատեգորիայի գեոմագնիսական փոթորիկ.արձանագրվել է արեգակի բռնկում       Մարտի 19-ին և 20-ին կդադարեցվի բազմաթիվ հասցեների էլեկտրամատակարարումը    

16 օգոս 2022 11:30

Ալիևը ոչ պատահականորեն է գնացել իրավիճակի սրման.Լեռնային Ղարաբաղը մտցվում է Անդրկովկասում «Մեծ խաղի» մեջ

Iarex.ru-ն գրում է, որ Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հետ Սոչիում կայացած բանակցություններից հետո Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը ելույթ է ունեցել Անկարայում երկրի դեսպանների 13-րդ համաժողովում։ Նա, մասնավորապես, վստահություն է հայտնել, որ «կարճ ժամկետներում Հարավային Կովկասում կայունության հաստատումը հնարավոր է, եթե Երևանը ճիշտ գնահատի Բաքվի և Անկարայի ուղերձները»։ Այսպիսով, նա հասկացրել է, որ Սոչիում կայացած բանակցությունների ընթացքում շոշափվել է ղարաբաղյան հիմնախնդիրը։ Բայց միևնույն ժամանակ Էրդողանը նշել է նաև «միջոցառումների շարունակությունը թուրք-հայկական հարաբերությունների կարգավորման գործընթացի շրջանակներում»։ Միևնույն ժամանակ, նա ավանդաբար աջակցել է Բաքվին Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև ռազմական շփման գծում վերջին բարդությունների ֆոնին պնդելով, որ Երևանը «անհապաղ կատարի 2020 թվականի նոյեմբերի 10-ի եռակողմ հայտարարության պայմանները, քանի որ դրանից «գրեթե երկու տարի է անցել»։

Սակայն Էրդողանը չի կարող անտեղյակ չլինել, որ այդ հայտարարությունը նախանշում է երեք տարվա ընթացքում Լաչինի միջանցքի երկայնքով նոր երթևեկության երթուղի կառուցելու ծրագիրը, որը «կողմերի համաձայնությամբ» և «ռուսական խաղաղապահ զորախմբի հետագա վերատեղաբաշխմամբ» կապ կապահովի Լեռնային Ղարաբաղի և Հայաստանի միջև: Ուստի հարց է առաջանում Բաքվի և Անկարայի կողմից Երևանի նկատմամբ նոր պահանջի առաջացման պատճառների մասին։ Դա կարող էր ծնվել միայն եռակողմ ձևաչափով նոր բանակցությունների դեպքում, որը դեռ չի կայացել։ Միաժամանակ ադրբեջանական զինուժը իրականացրել է «Հատուցում» գործողությունը և վերահսկողության տակ է վերցրել Գիրխգիզի բարձունքը, ինչպես նաև Ղարաբաղի լեռնաշղթայի երկայնքով մի շարք այլ գերիշխող բարձունքներ։ Այդ իսկ պատճառով իրավիճակն ավելի մանրակրկիտ վերլուծության կարիք ունի։

Անմիջապես ակնհայտ է դառնում հետևյալը. խոսքը աշխարհաքաղաքական որոշակի հեռանկար ունեցող գործողությունների մասին է, որոնք օբյեկտիվորեն շոշափում են Մոսկվայի շահերը։ Այդ կապակցությամբ փորձագետներն ուշադրություն են հրավիրել այն փաստի վրա, որ Լեռնային Ղարաբաղում իրավիճակի սրումը տեղի է ունեցել Սոչիում Ռուսաստանի և Թուրքիայի ղեկավարների բանակցությունների նախօրեին։ Նախօրեին նաև դրական ազդակներ են եղել Թուրքիայի և Հայաստանի միջև հարաբերությունների կարգավորման հեռանկարների վերաբերյալ, և այդ հեռանկարը սկսել է կոնկրետ ձևավորվել։ Թուրքական հրապարակումներում նույնիսկ տեղեկություններ կային Էրդողանի և Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հնարավոր անձնական հանդիպման մասին։ Այդ գործընթացը սկսել է ձեռք բերել ինքնաբավ բնույթ և պոկվել ադրբեջանա-հայկական խնդիրներից։

Ինչպես վերջերս հայտարարել է Քահրամանմարաշ քաղաքի Սուտչու Իմամի համալսարանի պրոֆեսոր Թոգրուլ Իսմայիլը, «Ռուսաստանի միջնորդությամբ ադրբեջանական հողերի ապաօկուպացումից հետո Ադրբեջանն այլևս խոչընդոտ չէ Թուրքիայի համար»: Այդ առումով ենթադրություն կա, որ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը ոչ պատահականորեն է գնացել իրավիճակի սրման։

Կարծիք կա, որ դա իբր արվել է Անկարայի խնդրանքով, որպեսզի «փորձեն Անդրկովկասում խաղաղություն փոխանակել Մոսկվայից Սիրիայում ինչ-որ զիջման դիմաց»։ Բայց կա նաև տեսակետ, ըստ որի՝ Բաքուն գործել է «անկախ»՝ Անկարային փաստի առաջ կանգնեցնելով և ղարաբաղյան խնդիրը թուրք-հայկական երկխոսություն վերադարձնելու անհրաժեշտության ակնարկով։ Ի վերջո, կա ևս մեկ կետ, որի վրա ուշադրություն է հրավիրել Թուրքիայի արտգործնախարար Մևլյութ Չավուշօղլուն: Նրա խոսքով, «երկրի ներսում Հայաստանի կառավարության վրա ճնշումը գլխավոր խնդիրն է Անկարայի և Երևանի միջև հարաբերությունների կարգավորման ճանապարհին»։

Այդ դեպքում տրամաբանական է խոսել Ալիևի և Երևանի «որոշ շրջանակների» նպատակների օբյեկտիվ համընկնման մասին, որոնք Փաշինյանի համար ստեղծում են մի իրավիճակ, երբ նրա համար գրեթե յուրաքանչյուր քայլ դառնում է վտանգավոր, այդ թվում՝ Երևանի և Անկարայի միջև երկխոսության շարունակման ժամանակ։ Թուրքիան կարող է նոր նախապայման դնել Հայաստանի առջև, սակայն այս անգամ գործընթացը կարող է տարբերվել նախորդից, եթե Ռուսաստանը միջնորդի բանակցություններում։

Հայկական կողմի նախաձեռնությամբ հեռախոսազրույց է տեղի ունեցել Պուտինի և Փաշինյանի միջև։ ՌԴ նախագահի մամուլի ծառայությունը հայտնում է, որ կողմերը քննարկել են «Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ իրավիճակի զարգացումը, ինչպես նաև հայ-ադրբեջանական սահմանին անվտանգության ապահովման հարցերը»։ Այդ համատեքստում հաստատվել է Ռուսաստանի, Հայաստանի և Ադրբեջանի ղեկավարների 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի, հունվարի 11-ի և 2021 թվականի նոյեմբերի 26-ի պայմանագրերի բոլոր դրույթների կատարման կարևորությունը։ Զրույցի այլ մանրամասներ հայտնի չեն։

Ավելի վաղ Փաշինյանը իրավիճակը գնահատել էր «ծայրահեղ ծանր» և պահանջել, որ «Մոսկվան և Բաքուն որոշակի երաշխիքներ տան շփման գծի անձեռնմխելիության վերաբերյալ»։ Մյուս կողմից, նա նաև հայտարարել է, որ Հայաստանը պատրաստ է կապ ապահովել Ադրբեջանի արևմտյան հատվածի և Նախիջևանի միջև։ Տեսնենք, թե ինչ կլինի հետո։

Մեկնաբանություններ


Համընկնող լուրեր