Ադրբեջանը կարող է նոր սրացում սկսել, բայց նոր պատերազմը թանկ կարժենա Բաքվին.իրավիճակը մոտեցել է Իրանի հետ պատերազմին և Մերձավոր Արևելքում լարվածության սրմանը
Kavkaz-uzel.eu-ն գրում է, որ Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ լարվածությունն աճում է, բայց առաջին հերթին դիվանագիտական մակարդակում: Նման կարծիք են հայտնել «kavkaz-uzel.eu»-ի կողմից հարցված Երևանի և Ստեփանակերտի վերլուծաբանները։Վերջին օրերին Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ աճող լարվածությունն առաջացրել է Բաքվի ցանկությունը արագորեն հասնել Նիկոլ Փաշինյանի ստորագրությամբ խաղաղության պայմանագրի, կարծիք է հայտնել քաղաքագետ Արմեն Հովհաննիսյանը։ Գերմանիայի կանցլերի վերջին հայտարարությունը հաշվի առնելով ազգերի ինքնորոշման իրավունքը հակամարտությունը կարգավորելու գործում, ըստ նրա ցավագին են ընդունել Ադրբեջանում։ Հիշեցնենք, որ Գերմանիայի կանցլեր Օլավ Շոլցը Բեռլինում Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հետ բանակցություններից հետո երկու անգամ ընդգծել է, որ տարածքային ամբողջականության իրավունքը և ինքնորոշման իրավունքը համարժեք են։
«Ադրբեջանը հասկանում է, որ Ռուսաստանը տապալվում է աշխարհաքաղաքական դաշտում, իսկ Թուրքիայի նախագահ Էրդողանը չի կարող հաղթել գալիք ընտրություններում։ Բաքվին արևմտյան երկրներին ցույց տալու համար անհրաժեշտ է խաղաղության պայմանագիր։ Եվ եթե մինչ այժմ արևմտյան երկրները, ինչպիսիք են Ֆրանսիան և Լյուքսեմբուրգը, իրենց օրենսդիր մարմինների մակարդակով ընդունել են ղարաբաղյան հիմնախնդրի խաղաղ կարգավորման անհրաժեշտության մասին բանաձևեր, ապա Գերմանիայում առաջին անգամ գործադիր իշխանությունը հայտարարեց ինքնորոշման իրավունքի մասին: Այսպիսով, Արևմուտքը Բաքվին հասկացրեց, որ չի ընդունում նոր ագրեսիան Հայաստանի և Արցախի դեմ: Իսկ պատժամիջոցները, որոնք նշված են բանաձևերում, կարող են իրականություն դառնալ»,- «kavkaz-uzel.eu»-ին ասել է Հովհաննիսյանը։ Առաջիկայում Արևմուտքը կարող է խստացնել իր հռետորաբանությունը, քանի որ գարնանն ու ամռանը նվազում է կախվածությունը էներգետիկ ռեսուրսներից, հավելել է քաղաքագետը։
«Ադրբեջանը կարող է նոր սրացում սկսել, բայց նոր պատերազմը թանկ կարժենա Բաքվին։ Միջազգային իրավիճակն այսօր տարբերվում է 2020 թվականի իրավիճակից: Աշնանային պատերազմի ավարտից հետո ոչ մի երկիր, բացի Ռուսաստանից, Թուրքիայից և Պակիստանից, հանդես չեկավ ի պաշտպանություն Ադրբեջանի։ Եթե Արևմուտքը չի ներում Ռուսաստանին Ուկրաինայի դեմ իր գործողությունների համար, ապա Ադրբեջանի հարցը նոր պատերազմի դեպքում կլուծվի մի քանի օրվա ընթացքում»,- ընդգծել է Հովհաննիսյանը։
Իրավիճակը Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ ակնհայտորեն թեժանում է, բայց առաջին հերթին դիվանագիտական և բանավոր մակարդակով, նշել է քաղաքական դիտորդ Նաիրա Հայրումյանը։ Բաքվի համար նպատակը, ըստ նրա, Նիկոլ Փաշինյանի ստորագրությունն է Լաչինի միջանցքի մուտքի մոտ անցակետ ստեղծելու մասին համաձայնագրի ներքո։ «Հայաստանի արտգործնախարարությունը վերջերս հայտարարեց, որ Երևանի համար անցակետ տեղադրելու գաղափարը «դեռևս անընդունելի է»։ Հայաստանի ԱԳՆ-ն Բաքվին հիշեցրել է նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարությանը, որում բացակայում է անցակետի մասին հիշատակումը, իսկ արտատարածքային միջանցքը ռուսական կոնտինգենտի իրավասության տակ է»,- ասել է նա «kavkaz-uzel.eu»-ին։ Անցակետի տեղադրումը կնշանակի Երևանի կողմից «Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև սահմանի» ճանաչում և Լեռնային Ղարաբաղը որպես սահմանի մյուս կողմում գտնվող շրջան օրինականացում, հավելել է քաղաքական դիտորդը։ «Երևանի և Բաքվի միջև հարաբերությունների հաստատման, սահմանազատման փաստաթղթերի բացակայության դեպքում, չնայած Բաքուն հայ-ադրբեջանական սահմանը «պայմանական» է անվանում, Երևանի համաձայնությունը կդառնա Արցախի քաղաքական հանձնման ակտ», - ընդգծել է Հայրումյանը։ Նա ուշադրություն է հրավիրել այն փաստի վրա, որ միջնորդները, հասկանալով այդ իրավիճակը, ուղղակիորեն չեն խոսում անցակետի մասին, այլ միայն «հասկանում են Բաքվի մտահոգությունը, որ չարտոնված ապրանքներ կարող են փոխադրվել միջանցքով»։ «Եվրոպան և ԱՄՆ-ն առաջարկում են մեխանիզմներ ստեղծել մտահոգությունները վերացնելու համար, Ռուսաստանը խոսում է իր վերահսկողության տակ սկաների տեղադրման անհրաժեշտության մասին, իսկ Հայաստանը կոչ է անում ՄԱԿ-ի դիտորդական առաքելություն ուղարկել Լաչինի միջանցք»,- պարզաբանել է քաղաքական դիտորդը։
Նա նաև մեծ է համարել նոր սրացման հավանականությունը նշելով, որ դեռ մարտի 5-ի դեպքերից առաջ նման վտանգ կար։ «Բայց սրացումը, ամենայն հավանականությամբ, կլինի դիվանագիտական: Սպառնալիքները, շանտաժը, կաշառքը, ինչպես նաև այլ ավանդական մեթոդները Հայաստանի չափազանց խաղաղասեր ղեկավարության վրա գործում են ոչ վատ, և դրանք շարունակվելու են կիրառվել։ Հնարավոր է, որ դա նորից հաջողվի»,- եզրափակել է Հայրումյանը։
Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ հակասությունների սրումը պայմանավորված է ԽՍՀՄ փլուզումից հետո հաստատված աշխարհակարգի փլուզմամբ, և այդ գործընթացի կատալիզատորը քաղաքացիական հասարակության ինստիտուտների և էլիտաների անհասությունն է, կարծիք է հայտնել քաղաքագետ Դավիթ Կարաբեկյանը։
«Դրան գումարած այն երկրների ֆինանսական շահերը, որոնք փորձում են իրենց վերահսկողության տակ առնել բնական ռեսուրսներով հարուստ տարածքները և միջտարածաշրջանային հաղորդակցությունները: Պետք չէ մոռանալ, որ իրավիճակը մոտեցել է Իրանի հետ պատերազմին և Մերձավոր Արևելքում լարվածության սրմանը։ Այս բոլոր գործոնների համընկնումը դրսևորվում է բռնությունների բռնկումներով»,- «kavkaz-uzel.eu»-ի թղթակցի հետ զրույցում ասել է վերլուծաբանը։
Բաքուն, օգտվելով ստեղծված իրավիճակից, բարձրացնում է խաղադրույքները փորձելով Եվրամիության միջոցով, որի երկրները ֆինանսական շահեր ունեն տարածաշրջանում, ճնշում գործադրել Երևանի և Ստեփանակերտի վրա, ինչպես նաև դա անում են Թուրքիան և Ռուսաստանը, հավելել է Կարաբեկյանը։ «Բայց եթե Ադրբեջանն ուղղված է Իրանի հետ կոնֆլիկտի, ապա Բաքուն կփորձի խուսափել Արցախի հետ լուրջ առճակատումից»,- ընդգծել է նա։
