Թումանյանն այնտեղ էր, որտեղ ազգը դժվար ժամանակներ էր ապրում. Տեսանյութ
«Հայացք» մամուլի ակումբի հյուրերն են «Հայկական հանրագիտարան հրատարակչության» գլխավոր խմբագիր, տնօրեն Հովհաննես Այվազյանը և բանասիրական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր, թումանյանագետ Սուսաննա Հովհաննիսյանը:Թեման՝ Թումանյանի մերօրյա շունչը, Հովհաննես Թումանյան-գրական հանրագիտարան:
Հովհաննես Այվազյանը ներկայացնելով հանրագիտարանը ասաց, որ Ամենայն հայոց բանաստեղծ Հովհաննես Թումանյանի հանրագիտարանում ամփոփվել է հեղինակի ամբողջ ստեղծագործական աշխարհը: Գրքում ներառվել են Թումանյանի գրականությանը, հասարակական և ստեղծագործական գործունեությանը վերաբերող պատմություններ, հիշողություններ և այլ արժեքավոր նյութեր:
«Գիրքը լույս է տեսել 2020 թվականի օգոստոսին: Այն պատրաստվել է երեք տարվա ընթացքում: Պետությունից ստացել ենք պետպատվեր, և մեզ են տրամադրել մոտ 16 մլն դրամ երեք տարվա կտրվածքով: Գիրքը տպագրելու համար ընդգրկել ենք բոլոր մասնագետներին, Գրականության ինստիտուտին, ինստիտուտից դուրս գործող մասնագետների, գրողի թանգարանին, տուն-թանգարանին»,-նշեց նա, հավելելով, որ պետպատվերի դեպքում, ամբողջ տպաքանակը՝ 500 օրինակ տրամադրվել է պետությանը, որը ամբողջությամբ գտնվում է Ազգային գրադարանում՝ գրքերի պահեստում. «Եթե նախկինում պետպատվերով տպագրությունը, երբ գնում էր գրապահեստ, որոշվում էր, որ գիրքը արժե X գումար, այն հանվում էր գրադարաններ վաճառքի: Վերջին շրջանում գիրքը գնում և անհետանում է, ասում են նվիրել ենք, բայց ում հարցնում ենք չեն ստացել»:
Հովհաննես Այվազյանը Թումանյանին հասարակական երևույթ է համարում, մարդու, որն ամեն ինչի պատրաստ էր հայրենիքի, հայ ժողովրդի, ընտանիքի, ընկերոջ համար. «Նա հարց լուծող չէր, բայց կարող էր հարցի լուծման ճանապարհ բացող լինել: Հիշենք 1905-1906 թվականների հայ-թաթարական բախումները. երբ բախումները սկիզբ էին առնում, Թումանյանը որոշեց գնալ Բորչալու, որտեղ ազգաբնակչությունը հայ-թաթարական էր: Նա գնաց խաղաղության պատրաստելու համար: Այդպես Թումանյանն այդ հատվածում կարողացավ նվազագույնի հասցնել հայ-թաթարական բախումները»,-պատմեց Հովհաննես Այվազյանը:
Հովհաննես Այվազյանը ասաց, որ ցանկանում են նաև հայոց էպոսի հանրագիտարան պատրաստել, իսկ Ավետիք Իսահակյանի թոռը՝ Ավիկ Իսահակյանը, առաջարկել է նաև Ավետիք Իսահակյանի հանրագիտարան պատրաստել:
Սուսաննա Հովհաննիսյանն էլ նշեց, որ ի սկզբանե չի պատկերացրել, որ հնարավոր է Թումանյանի մասին հանրագիտարան ստեղծել երեք, հինգ կամ տասը տարում: «Ես չէի հավատում, որ անգամ համախմբելով մեր ամբողջ մտավոր ներուժը կարող ենք նման աշխատանք ստանալ: Այն համառությունը, որը դրսևորեց հանրագիտարանի խմբագրությունը, բերեց հաջողության, բայց ես կարծում եմ, որ հետագայում երկու նման հատոր պետք է ունենանք, որովհետև Թումանյանն անսպառ է, իսկ սպառել անսպառելին, անհնար է»,-ասաց Սուսաննա Հովհաննիսյանը:
Սուսաննա Հովհաննիսյանը նաև նշեց, որ մշակութային ասպարեզում որևէ անհատի, գործչի հանրագիտարանը չափազանց կարևոր է: Ռուսներն ունեն Լերմոնտովի հանրագիտարան, որն օրինակելի է, իսկ հայ իրականության մեջ որևէ անհատի հանրագիտարան չի եղել: Այս իմաստով այս աշխատանքը բացառիկ է: Հանրագիտարանն ունի երկու առաջաբան. մեկը ներկայացնում է բանաստեղծի հոգևոր կերպարը, նրա նկարագիրը, հոգեկան աշխարհը, գործունեությունը, մյուսը՝ նրա ստեղծագործությունը: Թումանյանը եզակի է մեր բազմադարյա մշակույթի ընթացքում, թե՛ իբրև մարդ, թե՛ իբրև ստեղծագործող: Օտարներն ասում էին. «Թումանյանը Հայաստանն է, Թումանյանը հայ ժողովուրդն է»: Այն, որ Թումանյանը մեր արյան բաղադրության մեջ է, որևէ կասած չի հարուցում»,-շեշտեց Սուսաննա Հովհաննիսյանը, հավելելով, որ Թումանյանն այնտեղ էր, որտեղ ազգը դժվար ժամանակներ էր ապրում. «Թումանյանը միշտ դեպքի վայրում էր: Նրա դուստրերը տանը նստած կարում էին և՛ կարմիր, և՛ սպիտակ դրոշներ: Մենք խաղաղություն ենք ուզում, բայց եթե այդ խաղաղությանը դիամգրավում են զենքով ու զորքով, ապա ունենք նաև կարմիր դրոշ: Երբ Շուշիում կոտորածներ են եղել, Թումանյանը մշակույթի միակ գործիչն էր, որը հավաքել է ամբողջ հայ մտավորականությանը Թիֆլիսում և հանրահավաք կազմակերպել՝ աշխարհին դիմելու համար: Այդ օրը նա ասել է, որ Ղարաբաղը երբեք չի՛ եղել և չի՛ լինելու Ադրբեջանի կազմում ինչ ձև էլ, որ այն լինի՝ սոցիալիստական, կապիտալիստական. այն երբեք չի՛ լինի Ադրբեջանի կազմում: Այն վաստակել է մայր երկրի կյանքով ապրելու իր իրավունքը»:
Ամբողջական ասուլիսը Hayacq.com-ի տեսանյութերում
