Տեսանյութ.Արա, դուք վախեցած եք,Ճիշտ եք անում, որ վախենում եք.պահը մոտենում է.ինչ պլանավորել ենք, անելու ենք          Արամ Սարգսյանը՝ առաջիկա շաբաթներին թշնամու հնարավոր հարձակման մասին       Իշխանությանն անհանգստացրել է Արցախի նախագահի բաց խոսելը ՝ ՀՀ տարածքների նկատմամբ ադրբեջանական օկուպացիայի և տարածքային պահանջատիրության մասին    

08 ապր 2021 12:28

Հաշմանդամության կարգ. Ի՞նչ պատճառաբանությամբ կարող է մերժում ստանալ քաղաքացին, ի՞նչ արտոնություններ ունեք. «Փաստ»

«Փաստ» օրաթերթը գրում է


«Փաստն» իր «Լինել իրազեկ» խորագրի ներքո ներկայացնում է մեր քաղաքացիների իրավունքները և պարտականություններն ամենատարբեր ոլորտներում։ Մեր ընթերցողները հաճախ են դիմում մեզ՝ նշելով, որ հաշմանդամության կարգ ստանալիս բազմաթիվ բյուրոկրատական խնդիրների են հանդիպում: Իրավաբան Սյուզաննա Չիլինգարյանը ներկայացնում է այս հարցի վերաբերյալ օրենսդրական մի շարք կարգավորումներ:


Ինչպե՞ս է սահմանվում հաշմանդամության կարգը:


Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքները կարգավորվում են «Սոցիալական պաշտպանության մասին» օրենքով: Հաշմանդամությունը հաստատում է Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության Բժշկասոցիալական փորձաքննական խումբը: Կարգ ստանալու համար քաղաքացին պետք է գրավոր դիմի իր բնակության վայրը սպասարկող ԲՍՓ հանձնաժողով՝ դիմումին կցելով հիվանդության, վնասվածքի, խեղման հետևանքով օրգանիզմի կայուն ֆունկցիաների խանգարումով պայմանավորված առողջության խաթարումը հաստատող բժշկական փաստաթղթեր, բժշկական հիմնարկից տրված ուղեգիր (թիվ 088 ձև, իսկ երեխաների դեպքում՝ 088-1 ձև): Հաշմանդամության կարգերը երեքն են՝ 1-ին, 2-րդ և 3-րդ կարգ, մինչև 18 տարեկանները պարզապես համարվում են առանց կարգի հաշմանդամներ: 1-ին խմբի հաշմանդամությունը սահմանվում է երկու, 2-րդ և 3-րդ խմբերի հաշմանդամությունը՝ մեկ տարի ժամկետով, իսկ «հաշմանդամ երեխա» կարգավիճակը` երկու տարի ժամկետով կամ մինչև 18 տարին լրանալը: Հանձնաժողովային փորձաքննությունից հետո անձին ուղղորդում են կենսաթոշակային մարմին, որպեսզի սահմանված կարգով անձը հաշմանդամության համար կենսաթոշակ ստանա: Եթե հաշմանդամությունն անբուժելի է, ապա այն սահմանվում է անժամկետ, կարող է վերանայվել միայն դատարանի միջնորդությամբ:


Ի՞նչ պատճառաբանությամբ կարող է մերժում ստանալ քաղաքացին, ո՞ւր պետք է դիմի այդ պարագայում։


Անձին հաշմանդամ չճանաչելու մասին հանձնաժողովի որոշումը եռօրյա ժամկետում հանձնվում է դիմողին կամ նրա ներկայացուցչին: Մերժվում է, եթե բժշկասոցիալական փորձաքննության որոշման համար հիմք հանդիսացող փաստաթղթերում կեղծիք է հայտնաբերվել կամ խախտվել է հաշմանդամության սահմանման կարգը: Համաձայն կառավարության Բժշկասոցիալական փորձաքննության իրականացման կարգը հաստատելու մասին 2006 թ.-ի մարտի 2-ի N276-Ն որոշման` անձն իր իրավունքները պաշտպանելու նպատակով իրավունք ունի փորձաքննական որոշումները, բժշկասոցիալական փորձաքննության ոլորտում իրավասու պետական մարմնի գործողությունը կամ անգործությունը բողոքարկել ինչպես վարչական, այնպես էլ դատական կարգով:


Եթե քաղաքացին ցանկանում է փոխել հաշմանդամության կարգը, ի՞նչ պետք է անի այդ դեպքում։


Հաշմանդամ ճանաչված անձը կրկին բժշկասոցիալական փորձաքննության է ենթարկվում անձի կամ նրա ներկայացուցչի դիմումի հիման վրա կամ բժշկասոցիալական փորձաքննության ոլորտում իրավասու պետական մարմնի նախաձեռնությամբ: Հաշմանդամի վերափորձաքննությունը կատարվում է հաշմանդամության խմբի կամ «հաշմանդամ երեխա» կարգավիճակի համար սահմանված ժամկետը լրանալու, նրա առողջական վիճակը վատթարանալու, նրա՝ բժշկասոցիալական փորձաքննության որոշման համար հիմք հանդիսացող փաստաթղթերում կեղծիք հայտնաբերվելու դեպքերում, ինչպես նաև նրա կամ նրա օրինական ներկայացուցչի դիմումի համաձայն կամ դատարանի որոշմամբ:


Ի՞նչ արտոնություններ են տրվում հաշմանդամություն ունեցող քաղաքացուն։


Հաշմանդամություն ունեցող անձինք ընդգրկված են բնակչության սոցիալապես անապահով ու առանձին (հատուկ) խմբերի ցանկում և կարող են օգտվել սահմանված անվճար և արտոնյալ պայմաններով բժշկական օգնություն և սպասարկում ստանալու արտոնություններից, ընդգրկված են անվճար և արտոնյալ պայմաններով դեղեր ձեռք բերելու իրավունք ունեցող բնակչության սոցիալական խմբերի ցանկում։ 1-ին և 2-րդ խմբի հաշմանդամություն ունեցող անձինք իրավունք ունեն օգտվել անվճար դեղեր ձեռք բերելու արտոնությունից, իսկ 3-րդ խմբի հաշմանդամություն ունեցող անձինք՝ 50% զեղչով, եթե չեն օգտվում ավելի արտոնյալ պայմաններով դեղորայք ստանալու իրավունքից: Բացի դա, ընդունելության քննությունները դրական գնահատականներով հանձնած 1-ին և 2-րդ խմբերի հաշմանդամություն ունեցող և «հաշմանդամ երեխա» կարգավիճակ ունեցող անձինք ընդունվում են պետական բարձրագույն կամ միջնակարգ-մասնագիտական ուսհաստատությունների անվճար համակարգ` վճարովի համակարգի համար առնվազն անցումային միավորներ հավաքելու դեպքում:


Պետական բարձրագույն և միջին մասնագիտական ուսհաստատությունների անվճար համակարգում սովորող հաշմանդամ երեխայի կարգավիճակ ունեցող անձինք տեղափոխվում են տվյալ ուսհաստատության վճարովի համակարգ, եթե 18 տարին լրանալուց հետո չեն ճանաչվել հաշմանդամ: Վճարովի համակարգ են տեղափոխվում նաև 1-ին և 2-րդ խմբի հաշմանդամի կարգավիճակ ունեցող անձինք, եթե ուսումնառության ընթացքում կատարված բժշկասոցիալական վերափորձաքննության արդյունքներով չեն ճանաչվել հաշմանդամ: Պետական բարձրագույն և միջին մասնագիտական ուսհաստատությունների վճարովի համակարգում սովորող անձինք ուսումնառության ընթացքում հաշմանդամ երեխայի կամ 1-ին և 2-րդ խմբի հաշմանդամի կարգավիճակ ստանալու դեպքում տեղափոխվում են տվյալ ուսհաստատության անվճար համակարգ: Պետական բարձրագույն կամ միջնակարգ-մասնագիտական ուսհաստատություններ ընդունված 1-ին և 2-րդ խմբի հաշմանդամների և հաշմանդամ երեխայի կարգավիճակ ունեցող անձանց ուսուցման ծախսերը կատարվում են պետբյուջեի միջոցների հաշվին:


Հերթական քննությունները և ստուգարքները դրական գնահատականներով հանձնած հաշմանդամության կարգ ունեցող ուսանողներին վճարվում է կրթաթոշակ՝ անկախ ստացվող նպաստից կամ թոշակից: 1-ին և 2-րդ խմբերի հաշմանդամություն ունեցող անձինք կարող են անվճար օգտվել էլեկտրատրանսպորտից, բացի դրանից իրավունք ունեն ստանալու աջակցող միջոցներ՝ պրոթեզաօրթոպեդիկ պարագաներ, վերականգնման տեխնիկական և այլ օժանդակ միջոցներ՝ համապատասխան վերականգնողական անհատական ծրագրի և պետական հավաստագրի հիման վրա։


Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում


Մեկնաբանություններ


Համընկնող լուրեր