ԱՄՆ դեսպանատունը Ալիևին նկարագրել է որպես «Կնքահայր» վեպի և ֆիլմի եղբայրական մաֆիոզներ Մայքլ և Սոնի Կորլեոնեի «խառնուրդ»
Ամերիկյան հանրահայտ The Washington post պարբերականը անդրադարձել է Ադրբեջանի և ԱՄՆ-ի համագործակցության այն ժամանակահատվածին, երբ Ադրբեջանի օդային տարածքը անհրաժեշտ էր Վաշինգտոնին Աֆղանստան ռազմական մատակարարումների համար։«Աֆղանստանում պատերազմի ամենաթեժ պահին ԱՄՆ-ի ռազմական առաջնորդները հավաքվեցին կասպյան երկիր՝ Ադրբեջան՝ գրկելու նրա նախագահ Իլհամ Ալիևին, չնայած ԱՄՆ դեսպանատան զեկույցին, որը այդ բեղավոր ուժեղ մարդուն համեմատում էր «Կնքահայրը» ֆիլմի մաֆիայի ղեկավարների հետ։
Մի կողմ թողնելով Ադրբեջանի կոռուպցիայի մշակույթի հետ կապված մտահոգությունները՝ Պենտագոնի պաշտոնյաները համոզեցին Ալիևին բացել իր երկրի սահմաններն ու օդային տարածքը դեպի Աֆղանստան ԱՄՆ-ի և ՆԱՏՕ-ի մատակարարման կարևոր ուղիների համար: Դրա դիմաց ամերիկացի պաշտոնյաները Ալիևին խոստացան ավելի սերտ դիվանագիտական գործընկերություն և 369 միլիոն դոլարի պաշտպանական պայմանագրեր շնորհեցին ադրբեջանական Silk Way Airlines-ին, բեռնափոխադրող ավիաընկերություն, որը, ըստ ԱՄՆ քննիչների, վերահսկվում է կառավարության կողմից»,- գրում է թերթը։
Հոդվածում նշվում է, որ ԱՄՆ ռազմաօդային ուժերի երկու գեներալներ՝ Դունկան ՄաքՆաբը և Ուիլյամ Ֆրեյզեր III-ը, որոնք վերահսկում էին մատակարարման ուղիները 2008-ից 2014 թվականներին, ավելի ուշ փորձեցին իրացնել իրենց կապերը Ադրբեջանի հետ: Ակտիվ ծառայությունից թոշակի անցնելուց հետո չորսաստղանի գեներալները արժեքավոր խորհրդատվական գործարքներ են կնքել Silk Way ավիաընկերության հետ, համաձայն The Washington Post-ի կողմից ստացված փաստաթղթերի՝ նրանցից մեկը պետք է օրական 5000 դոլար աշխատեր։
Աֆղանստանում և Մերձավոր Արևելքում ԱՄՆ-ի երկու տասնամյակների պատերազմները ծաղկուն աշխատաշուկա են ստեղծել ամերիկացի վետերանների համար, որոնք փորձում են օգուտ քաղել արտասահմանում իրենց աշխատանքից:
Ըստ Post-ի հետաքննության՝ Ֆրեյզերը և ՄաքՆաբը ԱՄՆ-ի ավելի քան 500 թոշակի անցած զինվորականներից են, որոնք վերջին ութ տարիների ընթացքում դաշնային թույլտվություն են խնդրել օտարերկրյա կառավարությունների խորհրդատուներ կամ կապալառուներ աշխատելու համար: Աշխատատեղերի մեծ մասը ստեղծվում է այն երկրներում, որոնք հայտնի են մարդու իրավունքների խախտումներով և քաղաքական ճնշումներով:
ՄակՆաբը և Ֆրեյզերը, որոնք այժմ 70 տարեկան են, ստեղծել են բազմաթիվ օտարերկրյա շփումներ, երբ ղեկավարում էին ԱՄՆ տրանսպորտային հրամանատարությունը (Transcom), որը հսկա ռազմական նյութատեխնիկական ստորաբաժանումն է, որը պատասխանատու է աշխարհով մեկ զորքեր և մատակարարումներ տեղափոխելու համար:
Օդային ուժերի ակադեմիայի շրջանավարտ ՄաքՆաբը ղեկավարել է հրամանատարությունը 2008-ից 2011 թվականներին: Ֆրեյզերը, որը Տեխասի A&M համալսարանի շրջանավարտ է, հաջորդել է նրան և պաշտոնը զբաղեցրել է մինչև 2014 թվականին իր թոշակի անցնելը:
Որպես հրամանատարներ, նրանց հիմնական խնդիրն էր նյութափոխանակությունը դեպի ծով ելք չունեցող Աֆղանստան, որը նյութատեխնիկական մղձավանջ էր: Իրանը փակել է մուտքն արևմուտքից. Պակիստանն առաջարկել է մուտք գործել հարավից և արևելքից բեռնատարներին, որոնք ցանկանում են լեռներով և անապատներով դժվար ճանապարհներ անցնել, բայց երբեմն փակել է իր սահմանային անցակետերը, երբ Վաշինգտոնի հետ լարվածությունը սրվել է:
Երբ ՄաքՆաբը ստանձնեց Transcom-ը, նա The Post-ին տված վերջին հարցազրույցում ասաց, որ իր առաջին խնդիրներից մեկն էր փորձել հյուսիսից Աֆղանստան մատակարարման այլընտրանքային ճանապարհ բացել՝ շրջանցելով Ռուսաստանը: Միակ տարբերակը նախկին խորհրդային մի քանի հանրապետությունների, այդ թվում՝ Ադրբեջանի տարածքներով անցնելն էր՝ Պորտուգալիայի չափ երկիր Ռուսաստանի և Իրանի միջև: Մեկնելով Բաքու՝ ՄաքՆաբը նշեց, որ այդ բանալին Ադրբեջանում է։
«Ալիևը ղեկավարում էր Ադրբեջանը 2003 թվականին իր հոր՝ ՊԱԿ-ի նախկին ղեկավար Հեյդարի մահից հետո, որը նախագահ դարձավ Խորհրդային Միության փլուզումից անմիջապես հետո: Կոռուպցիան ծաղկեց Ալիևների օրոք, ԿՀՎ-ն այն բնութագրեց որպես «համատարած», իսկ Պետդեպարտամենտը այն անվանեց «համակարգային»:
Իլհամ Ալիևը կրում էր կոստյումներ, վարժ խոսում էր անգլերեն և կողմ էր բարեկամական հարաբերություններին Միացյալ Նահանգների և ՆԱՏՕ-ի հետ: Բայց նա անհանդուրժող էր քաղաքական այլախոհության և իր ընտանիքի իշխանության մարտահրավերների նկատմամբ:
2009 թվականին WikiLeaks հակագաղտնիության խմբի կողմից հրապարակված գաղտնի դիվանագիտական հեռագրում Բաքվում ԱՄՆ դեսպանատունը Ալիևին նկարագրել է որպես «Կնքահայր» վեպի և ֆիլմի եղբայրական մաֆիոզներ Մայքլ և Սոնի Կորլեոնեի «խառնուրդ»:
«Նրա նպատակը, ըստ երևույթին, քաղաքական միջավայրն է, որտեղ Ալիևների դինաստիան անվիճելի է», — գրել է դեսպանատունը: Ավելի ուշ Ալիեւը փոխնախագահ նշանակեց իր կնոջը՝ Մեհրիբան Ալիեւային։ Երկուսն էլ մնում են իրենց դիրքերում»,- այսպես է պարբերականը անդրադարձել Ալիևների իշխանությանը։
Պարբերականը նշում է, որ ՄաքՆաբի համար Silk Way-ի խորհրդատուի իր աշխատանքը հետագայում խնդիրներ է առաջացրել նրա համար, որի արդյունքում սկսվել է հետաքննություն․ «Ռազմաօդային ուժերի գլխավոր տեսուչի գրասենյակն ավարտեց իր հետաքննությունը ՄաքՆաբի նկատմամբ 2015 թվականի նոյեմբերին և եզրակացրեց, որ նա խախտել է օրենքը՝ չփնտրելով օտարերկրյա կառավարությունում աշխատելու թույլտվություն։ Նրա զինվորական կենսաթոշակը կրճատվել է»։
